Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Jerusalem Municipal Garden: Urban Space and Modernity in the Holy City (1870-1917)

Yıl 2023, Sayı: 14, 1 - 42, 31.12.2023

Yasemin Avcı Mihriban Uçar

https://doi.org/10.34230/fiad.1381111

Öz

The concept of "public garden", which we often hear today, has been firstly used in the second half of the 19th century. These parks, which were called "national garden," "urban garden" or "municipal garden", were a new type of public space that had never been seen before in the Ottoman cities. Parks constructed in European style in accordance with pre-prepared plans not only symbolize Tanzimat modernity, but also were significant in examining the Ottoman administrative interventions in urban space. Taksim Garden and Tepebaşı Garden, constructed in 1860s, were the first models of this urban space produced in Istanbul. As it is true of many other urban planning practices of Tanzimat era, Istanbul served as a model for provincial cities, and soon similar places created in other cities. One of these, the municipal garden of Jerusalem, was constructed very close to the Jaffa Gate in 1891, the flourishing urban center since 1860s. It was not only a recreational place where urban inhibitors visited daily to benefit from the open-air, but also it was a place of attraction where theater performances were held, meetings took place in the coffee house inside, and where European daily life practices were experienced by the Jerusalemites. Twice a week, the military band played the Ottoman anthems there thus bringing together people from the various communities in the city. Especially after the Second Constitution Especially during the Second Constitutional Era, the municipal garden also became the venue for political demonstrations.
In this paper, the " Jerusalem Municipal Garden" will be examined as a case study of how a new public space appeared in the Ottoman cities in the late 19th century. Following the analysis of its construction process, its place in the daily life of the urban inhibitors, and its spatial relationship with the surrounding region, and how the political agenda was reflected there as a place in which state-society encounters took place, is to be discussed. The main sources of the study are the Ottoman and British archival documents, the photographs and urban plans of the subjected period as well.

Anahtar Kelimeler

Jerusalem Municipal Garden Jaffa Gate Ottoman Urbanism the Period of New Order Public Space.

Proje Numarası

220K016

Kaynakça

  • Arşiv Kaynakları
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (B.O.A.)
  • MV. 231-46, 27 Cemâziye’l-âhir 1266/ 10 Mayıs 1850.
  • A.}DVN.MHM., 14/63, 29 Şevvâl 1271 /15 Temmuz 1855.
  • HR.TO. 422/69, 3 Mart 1856.
  • İ.DH., 588/40886, 11 Zi’l-ka’de 1285 / 23 Şubat 1869.
  • İ.DH., 607/42291, 12 Zi’l-ka’de 1286 / 13 Şubat 1870.
  • ŞD., 2879/24,17 Zi’l-ka’de 1291 / 26 Aralık 1874.
  • ŞD. 2271-42, 23 Cemâziye’l-âhir 1295 / 24 Nisan 1878.
  • İ.ŞD. 40-2074, 5 Receb 1295 / 5 Temmuz 1878.
  • YPRK.BŞK., 3/58, 17 Ramazân 1297 23 Ağustos 1880.
  • YAHUS, 165/99, 18 Ramazân 1297 / 24 Ağustos 1880.
  • ŞD. 2434-29, 24 Zi’l-ka’de 1297 / 28 Ekim 1880.
  • ŞD. 622-42, H. 10 Şabân 1306 / M. 11 Nisan 1889.
  • DH.MKT. 1726/82, 09 Şevvâl 1307 / 29 Mayıs 1890.
  • Y.PRK. ZB. 28/32, 15 Şa’ban 1308 / 26 Mart 1891.
  • YPRK.ZB., 7/92, 15 Şa’ban 1308 / 26 Mart 1891.
  • DH.MKT, 2046/111, 12 Receb 1310 / 30 Ocak 1893.
  • Y.PRK. ŞH. 4/61, 15 Muharrem 1311 / 29 Temmuz 1893.
  • Y.MTV. 100/76, 20 Muharrem 1312 / 24 Temmuz 1894.
  • MF.MKT., 244/48, 13 Receb 1312 / 10 Ocak 1895.
  • DH.MKT, 2177/77, 02 Zi’l-ka’de 1316 / 14 Mart 1899.
  • YAHUS., 409/55, 13 Rebîü’l-âhir 1318 / 10 Ağustos 1900.
  • MF.MKT., 594/6, 26 Şa’ban 1319 / 8 Aralık 1901.
  • DH. TMIK.M., 118/49, 06 Zi’l-ka’de 1319 / 14 Şubat 1902.
  • Y.PRK.ZB., 32/5, 08 Zi’l-ka’de 1319 / 16 Şubat 1902.
  • DH. TMIK.M., 150/16, 09 Cemaziyelevvel 1321 / 03 Ağustos 1903.
  • İ.HUS., 111/112, 19 Ramazân 1321 / 29 Kasım 1903.
  • HR.SFR., 226/42, 11 Ocak 1904; 231/20, 25 Haziran 1904; 586/30, 30 Mayıs 1894; 595/1, 15 Şubat 1904.
  • DH.MKT, 1291/42, 11 Receb 1326 / 9 Ağustos 1908.
  • İ. HUS.,169/1, 3 Şabân 1326 / 31 Ağustos 1908.
  • DH.MKT. 2634 99, 23 Ramazân 1326 / 19 Ekim 1908.
  • ZB. 324/44, 17 Teşrîn-i sânî 1324 / 30 Kasım 1908.
  • BEO, 3518/263788, 21 Safer 1327 / 21 Mart 1909.
  • BEO., 3597/269761, 25 Cemâziye’l-âhir 1327 / 14 Temmuz 1909.
  • DH.EUM.THR., 9/10, 6 Şevvâl 1327 / 21 Ekim 1909.
  • DH.İD. 70-1/12, 10 Rebîü’l-âhir 1329/ 11 Mart 1911.
  • DH.İD.. 65/5, 15 Cemâziye’l-âhir 1329 / 13 Haziran 1911.
  • MF.MKT., 1174/28, 11 Şa’ban 1329 / 7 Ağustos 1911.
  • MF.MKT, 1188/32, 18 Şa’ban 1331 / 23 Temmuz 1913.
  • DH.İD., 70/45 / 1 Ramazân 1331 / 4 Ağustos 1913.
  • İngiliz Milli Arşivi, Foreign Office (F.O.)
  • 195/2351, No. 38, E. C. Blech-G. Lowther, 10 Mayıs 1909.
  • 195/2351, No. 26, H. C. Satow- G. Lowther, 25 Mayıs 1910.
  • Kudüs Belediye Arşivi
  • Saat Kulesi Masraf Defteri, s. 40, 5 Kanun-ı evvel 1322 / 18 Aralık 1906.
  • Kudüs Belediyesi Meclis Zabıt Defterleri, No. XV, s. 13, 22 Nisan 1333 / 22 Nisan 1917
  • İsrail Devlet Arşivi
  • 83-129, 28 Temmuz 1324 / 10 Ağustos 1908.
  • Araştırma ve İnceleme Eserleri
  • Abu Sharar, Adam, “The Shop at Bab al-Khalil”, Jerusalem Quarterly, Sayı 15, Kış 2002, 32-33.
  • Akgül, L. Hilal, "The National Anthems Institutionalization Process in the Ottoman Empire in the 19th Century", Ed. Ayşegül Komşuoğlu, Hikmet Toker, Federica Nardella, The Relationship Between Art and Politics in the 19th Century Ottoman Empire: Institutionalization, Change and Continuity, İstanbul: İstanbul University Press, 2011, 223-241.
  • Aktüre, Sevgi, 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti; Mekânsal Yapı Çözümlemesi, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, 1978.
  • Akyürek, Göksun, Bilgiyi Yeniden İnşa Etmek: Tanzimat Döneminde Mimarlık, Bilgi ve İktidar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011.
  • Alus, Sermed Muhtar, "İstanbul Kazan, Ben Kepçe: Eski Taksim Bahçesi", Akşam Gazetesi, 27 Kasım 1938.
  • Avcı, Yasemin, Değişim Sürecinde bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914), Phoenix Yayınları, Ankara, 2004.
  • Avcı, Yasemin, “Jerusalem and Jaffa in the Late Ottoman Period: The Concession-Hunting Struggle for Public Works Projects”, Late Ottoman Palestine: The Period of Young Turk Rule, Ed. Yuval Ben-Bassat-Eyal Ginio, (London-New York: I.B Tauris, 2011), 81-102.
  • Avcı, Yasemin, Osmanlı Hükümet Konakları: Tanzimat Döneminde Kent Mekânında Devletin Erki ve Temsili, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017, İstanbul.
  • Avcı, Yasemin, “Kudüs Hükümet Konağı: Osmanlı Modernleşmesinin Mimari Temsili (1854-1917)”, Filistin Araştırmaları Dergisi, Sayı 10, 2021, 1-21.
  • Ben-Arieh, Yehoshua, Jerusalem in the 19th Century: The Old City, Jerusalem: Yad Izhak Ben Zvi Institute 1986.
  • Ben-Bassa, Yuval – Ginio, Eyal, "Introduction: The Case Study of Palestine during the Young Turk Era", Ed. Yuval Ben-Bassat Eyal Ginio, Late Ottoman Palestine: The Period of Young Turk Rule, London-New York: I.B. Tauris, 2011, 1-14.
  • Benli, Gülhan, “The Use of Courtyards and Open Areas in The Ottoman Period in Istanbul”, Advances in Landscape Architecture, Ed. Murat Özyavuz, London: IntechOpen, 2013, 803-820.
  • Bussow, Johann, Hamidian Palestine: Politics and Society in the District of Jerusalem 1872-1908, Leiden: Brill, 2011.
  • Campos, Michelle U., Ottoman Brothers: Muslims, Christians, and Jews in Early Twentieth-Century Palestine, Stanford: Stanford University Press, 2011.
  • Crompton, John L., “The Health Rationale for Urban Parks in the Nineteenth Century in the USA”, World Leisure Journal, Cilt 55, Sayı 4, 2013, 333-346.
  • Dominique Trimbur, “A French Presence in Palestine: Notre-Dame de France”, Bulletin du Centre de recherche français à Jérusalem, 3, 1998, 117-140
  • Durudoğan, Seza, “Taksim Bahçesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 7, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1994, 196-197.
  • Durudoğan, Seza, “Tepebaşı Bahçesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 7, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1994, 249-250.
  • Ekrem, Recaizade Mahmut, Araba Sevdası, Can Yayınları, İstanbul, 2019.
  • Eldem, Edhem, “Istanbul: From Imperial to Peripheralized Capital”, The Ottoman City between East and West: Aleppo, Izmir and Istanbul, Ed. E. Eldem, D. Goffman, B. Masters, (Cambridge, 1999), 135-206.
  • Erol, Merih, "Surveillance, Urban Governance and legitimacy in late Ottoman Istanbul: Spying on Music and Entertainement during the Hamidian Regime (1876-1909)”, Urban History, Sayı 40, 2013, 706-725.
  • Faroqhi, Suraiya, Yeni Bir Hükümdar Aynası: Osmanlı Padişahlarının Kamusal İmgesi ve Bu İmgenin Algılanması, Çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Alfa Yayınları, 2011.
  • Hamadeh, Shrine, Şehr-i Sefa: 18. Yüzyılda İstanbul, Çev. İlknur Güzel, İletişim Yayınları, 2010, İstanbul.
  • Hannah, Rosemary, 'Alive to kindness': The Early Life and Achievement of John Patrick Crichton-Stuart, Third Marquess of Bute, 1847-1881, Durham University, 2000.
  • Jacobson, Abigail, “Alternative Voices in Late Ottoman Palestine: A Historical Note”, Jerusalem Quarterly File, 21, 2004, 41-48.
  • Jacobson, Abigail, From Empire to Empire: Jerusalem Between Ottoman and British Rule (Space, Place, and Society), New York: Syracuse University Press, 2011.
  • Jacobson, Abigail, “Contested Public Space In “Downtown Jerusalem”: Jaffa Gate and The Municipal Garden in Late Ottoman Jerusalem”, From the Household to the Wider World Local Perspectives on Urban Institutions in Late Ottoman Bilad al-Shams, Edit. Yuval Ben-Bassat - Johann Bussow, Tübingen University Press, 2022, 195-207.
  • Jordan, Harriet, “Public Parks, I885-I914”, Garden History, Cilt 22, Sayı 1, Yaz, 1994, 85-113.
  • Kark, Ruth, “The Traditional Middle Eastern City: The Cases of Jerusalem and Jaffa During the 19th Century,” Zeitschrift Des Dutschen Palastina Vereins, 97, 1981, 93-108.
  • Kark, Ruth, “The Conceptual Models of Developing Preindustrial Cities: An Examination of Their Applicability to 19th Century Palestine,” Geography Research Forum, Vol. 7, 1984, 18-27.
  • Kırlı, Cengiz, Sultan ve Kamuoyu: Osmanlı Modernleşme Sürecinde “Havadis Jurnalleri”, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2001.
  • Lefebvre, Henri, Mekânın Üretimi, Çev. Işık Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık, 2014.
  • Lemire, Vincent, Jerusalem 1900: The Holy City in the Age of Possibilities, Çev. Catherine Thihanyi-Lys Ann Weiss, The University of Chicago Press, Chicago-London 2017.
  • Özbek, Nadir, "Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Sosyal Devlet," Toplum ve Bilim, (No. 92, 2002), 7-33.
  • Satış, İhsan, “Kudüs Mutasarrıfları (1841-1902)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt 30, Sayı 2, 2015, 545-572.
  • Scobey, David, “Anatomy of the Promenade: the Politics of Bourgeois Sociability in Nineteenth-century New York”, Social History, Cilt 17, Sayı 2, 1992, 203-227.
  • Şenyurt, Oya, “Arşiv Belgeleri Işığında Osmanlı’nın Son Dönemlerinde “Gezinti”nin Mekânları ve Millet Bahçeleri”, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 3/2, 2018, 143-167.
  • Tamari, Salim, "Wasif Jawhariyyeh, Popular Music, and Early Modernity in Jerusalem", Ed. Rebecca L. Stein- Ted Swedenburg, Palestine, Israel, and the Politics of Popular Culture, Durham: Duke University Press, 2005, 27-50.
  • Tamari, Salim, "Urban Planning and the Remaking of the Public Sphere in Ottoman Palestine", Ed. Pullan, W.- Baillie, B., Locating Urban Conflicts, Palgrave Macmillan, London, 2013, 173-194.
  • Tamari, Salim – Nassar, Issam, The Storyteller of Jerusalem: the Life and Times of Wasif Jawhariyyeh, 1904-1948, Çev. Nada Elzeer, Olive Branch Press, Massachusetts, 2014.
  • Tamari, Salim, Year of the Locust: A Soldier’s Diary and the Erasure of Palestine’s Ottoman Past, Berkeley, Los Angeles London: University of California Press, 2011.
  • Tekin, Yusuf, Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Modern Ulus Devlete Yönelik Girişimler, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002.
  • Tepe, Cemal, İkinci Meşrutiyet Dönemi Miting ve Nümayişler (1908-1918), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, 2020.
  • Türkmen, Zekeriya, Milli Mücadele Yıllarında İstanbul Mitingleri, Ankara: Berikan, 2007.
  • Yarcı, Güler, "Osmanlıda Hutbe", Hutbe Kitabı, Ed. Emine Gürsoy Naskali, İstanbul: Kitabevi, 2017, 3-96.
  • Yerasimos, Stephanos, “Tanzimat’ın Kent Reformları Üzerine,”, Ed. P. Dumont-F. Georgeon, Çev. A. Berktay, Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996).
  • Wishnitzer, Avner, Reading Clocks Alla Turca: Time and Society in the Late Ottoman Empire, Chicago: University of Chicago Press Publication, 2015.
  • İnternet Kaynakları
  • https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/98319 (Erişim tarihi: 25.09.2023).
  • The National Photo Collection, Israel, https://gpophotoeng.gov.il/fotoweb/Grid.fwx?search=%20D741-012.jpg (Erişim tarihi: 23.03.2022).
  • Library of Congress, Matson Photograph Collection, https://www.loc.gov/item/2019699645/ (Erişim tarihi: 25.09.2023).
  • Library of Congress, Matson Photograph Collection, https://www.loc.gov/pictures/item/2019698090/ (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
  • Library of Congress, Matson Photograph Collection, https://www.loc.gov/pictures/resource/matpc.04607/ (Erişim Tarihi: 15.10.2023)

Kudüs Millet Bahçesi: Kutsal Şehirde Modernite ve Kentsel Mekân (1870-1917)

Yıl 2023, Sayı: 14, 1 - 42, 31.12.2023

Yasemin Avcı Mihriban Uçar

https://doi.org/10.34230/fiad.1381111

Öz

Günümüzde sık sık duymakta olduğumuz “millet bahçesi” kavramı, ilk kez 19. yüzyılın ikinci yarısında kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı kentlerinde “millet bahçesi,” “memleket bahçesi” ya da “belediye bahçesi” gibi adlarla anılan bu parklar, daha önce örneği görülmemiş yeni bir kamusal mekân türüdür. Önceden hazırlanmış planlar doğrultusunda Avrupai tarzda oluşturulan parklar, Tanzimat modernitesini sembolize etmenin yanı sıra, kent mekânına yapılan idari müdahaleleri anlamada da önemli bir role sahiptir. 1860’lı yıllara tarihlenen Taksim Bahçesi ve Tepebaşı Bahçesi, İstanbul’daki ilk örneklerdir. Tanzimat şehirciliğinin pek çok alanında olduğu gibi, İstanbul taşra kentleri için model oluşturmuş, kısa bir süre sonra diğer kentlerde de benzer alanlar ortaya çıkmıştır. Bunlardan biri olan Kudüs Millet Bahçesi, belediye tarafından 1891 yılında kentin yeni merkezi olarak sivrilen Yafa Kapısı’nın hemen ilerisine inşa edilmiştir. Kudüs Millet Bahçesi sadece kent halkının açık havadan yararlanabileceği bir yer değil, tiyatro gösterilerinin yapıldığı, içindeki kahvehanede buluşmaların gerçekleştiği önemli bir cazibe noktası, Avrupai yeni yaşam pratiklerinin deneyimlendiği mekandır. Osmanlı askeri bandosu, burada haftada iki kez dönemin ünlü marşlarının çalındığı, farklı cemaatleri bir araya getiren gösteriler düzenlemiştir. Özellikle II. Meşrutiyet yıllarında Kudüs Millet Bahçesi, siyasi gösterilerin de mekânı haline gelmiştir.
Bu çalışmada, 19. yüzyıl sonlarına doğru kent alanında yeni bir kamusal mekân olarak ortaya çıkan “millet bahçesi”, Kudüs’teki örnek üzerinden incelenecektir. Millet Bahçesinin yapım süreci, kentlinin gündelik hayatındaki yeri, çevresindeki bölge ile mekânsal ilişkisi değerlendirildikten sonra, devlet-toplum karşılaşmasının mekânı olarak politik gündemin buraya nasıl yansıdığı tartışılacaktır. İngiliz ve Osmanlı arşivleri, döneme ait fotoğraf ve kent planları çalışmanın temel kaynaklarıdır.

Anahtar Kelimeler

Kudüs Millet Bahçesi Yafa Kapısı Tanzimat Osmanlı Şehirciliği Kamusal Mekân

Etik Beyan

Bu çalışma, Prof. Dr. Yasemin Avcı’nın yürütücülüğünü yaptığı “Kudüs’te İmparatorluk Politikaları: Kamusal Mekân ve Toplumsal Kimlik (1871-1948)” başlıklı TÜBİTAK 1001 projesinin çıktılarından biridir.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

220K016

Teşekkür

Verilen Destek için TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Arşiv Kaynakları
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (B.O.A.)
  • MV. 231-46, 27 Cemâziye’l-âhir 1266/ 10 Mayıs 1850.
  • A.}DVN.MHM., 14/63, 29 Şevvâl 1271 /15 Temmuz 1855.
  • HR.TO. 422/69, 3 Mart 1856.
  • İ.DH., 588/40886, 11 Zi’l-ka’de 1285 / 23 Şubat 1869.
  • İ.DH., 607/42291, 12 Zi’l-ka’de 1286 / 13 Şubat 1870.
  • ŞD., 2879/24,17 Zi’l-ka’de 1291 / 26 Aralık 1874.
  • ŞD. 2271-42, 23 Cemâziye’l-âhir 1295 / 24 Nisan 1878.
  • İ.ŞD. 40-2074, 5 Receb 1295 / 5 Temmuz 1878.
  • YPRK.BŞK., 3/58, 17 Ramazân 1297 23 Ağustos 1880.
  • YAHUS, 165/99, 18 Ramazân 1297 / 24 Ağustos 1880.
  • ŞD. 2434-29, 24 Zi’l-ka’de 1297 / 28 Ekim 1880.
  • ŞD. 622-42, H. 10 Şabân 1306 / M. 11 Nisan 1889.
  • DH.MKT. 1726/82, 09 Şevvâl 1307 / 29 Mayıs 1890.
  • Y.PRK. ZB. 28/32, 15 Şa’ban 1308 / 26 Mart 1891.
  • YPRK.ZB., 7/92, 15 Şa’ban 1308 / 26 Mart 1891.
  • DH.MKT, 2046/111, 12 Receb 1310 / 30 Ocak 1893.
  • Y.PRK. ŞH. 4/61, 15 Muharrem 1311 / 29 Temmuz 1893.
  • Y.MTV. 100/76, 20 Muharrem 1312 / 24 Temmuz 1894.
  • MF.MKT., 244/48, 13 Receb 1312 / 10 Ocak 1895.
  • DH.MKT, 2177/77, 02 Zi’l-ka’de 1316 / 14 Mart 1899.
  • YAHUS., 409/55, 13 Rebîü’l-âhir 1318 / 10 Ağustos 1900.
  • MF.MKT., 594/6, 26 Şa’ban 1319 / 8 Aralık 1901.
  • DH. TMIK.M., 118/49, 06 Zi’l-ka’de 1319 / 14 Şubat 1902.
  • Y.PRK.ZB., 32/5, 08 Zi’l-ka’de 1319 / 16 Şubat 1902.
  • DH. TMIK.M., 150/16, 09 Cemaziyelevvel 1321 / 03 Ağustos 1903.
  • İ.HUS., 111/112, 19 Ramazân 1321 / 29 Kasım 1903.
  • HR.SFR., 226/42, 11 Ocak 1904; 231/20, 25 Haziran 1904; 586/30, 30 Mayıs 1894; 595/1, 15 Şubat 1904.
  • DH.MKT, 1291/42, 11 Receb 1326 / 9 Ağustos 1908.
  • İ. HUS.,169/1, 3 Şabân 1326 / 31 Ağustos 1908.
  • DH.MKT. 2634 99, 23 Ramazân 1326 / 19 Ekim 1908.
  • ZB. 324/44, 17 Teşrîn-i sânî 1324 / 30 Kasım 1908.
  • BEO, 3518/263788, 21 Safer 1327 / 21 Mart 1909.
  • BEO., 3597/269761, 25 Cemâziye’l-âhir 1327 / 14 Temmuz 1909.
  • DH.EUM.THR., 9/10, 6 Şevvâl 1327 / 21 Ekim 1909.
  • DH.İD. 70-1/12, 10 Rebîü’l-âhir 1329/ 11 Mart 1911.
  • DH.İD.. 65/5, 15 Cemâziye’l-âhir 1329 / 13 Haziran 1911.
  • MF.MKT., 1174/28, 11 Şa’ban 1329 / 7 Ağustos 1911.
  • MF.MKT, 1188/32, 18 Şa’ban 1331 / 23 Temmuz 1913.
  • DH.İD., 70/45 / 1 Ramazân 1331 / 4 Ağustos 1913.
  • İngiliz Milli Arşivi, Foreign Office (F.O.)
  • 195/2351, No. 38, E. C. Blech-G. Lowther, 10 Mayıs 1909.
  • 195/2351, No. 26, H. C. Satow- G. Lowther, 25 Mayıs 1910.
  • Kudüs Belediye Arşivi
  • Saat Kulesi Masraf Defteri, s. 40, 5 Kanun-ı evvel 1322 / 18 Aralık 1906.
  • Kudüs Belediyesi Meclis Zabıt Defterleri, No. XV, s. 13, 22 Nisan 1333 / 22 Nisan 1917
  • İsrail Devlet Arşivi
  • 83-129, 28 Temmuz 1324 / 10 Ağustos 1908.
  • Araştırma ve İnceleme Eserleri
  • Abu Sharar, Adam, “The Shop at Bab al-Khalil”, Jerusalem Quarterly, Sayı 15, Kış 2002, 32-33.
  • Akgül, L. Hilal, "The National Anthems Institutionalization Process in the Ottoman Empire in the 19th Century", Ed. Ayşegül Komşuoğlu, Hikmet Toker, Federica Nardella, The Relationship Between Art and Politics in the 19th Century Ottoman Empire: Institutionalization, Change and Continuity, İstanbul: İstanbul University Press, 2011, 223-241.
  • Aktüre, Sevgi, 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti; Mekânsal Yapı Çözümlemesi, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, 1978.
  • Akyürek, Göksun, Bilgiyi Yeniden İnşa Etmek: Tanzimat Döneminde Mimarlık, Bilgi ve İktidar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011.
  • Alus, Sermed Muhtar, "İstanbul Kazan, Ben Kepçe: Eski Taksim Bahçesi", Akşam Gazetesi, 27 Kasım 1938.
  • Avcı, Yasemin, Değişim Sürecinde bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914), Phoenix Yayınları, Ankara, 2004.
  • Avcı, Yasemin, “Jerusalem and Jaffa in the Late Ottoman Period: The Concession-Hunting Struggle for Public Works Projects”, Late Ottoman Palestine: The Period of Young Turk Rule, Ed. Yuval Ben-Bassat-Eyal Ginio, (London-New York: I.B Tauris, 2011), 81-102.
  • Avcı, Yasemin, Osmanlı Hükümet Konakları: Tanzimat Döneminde Kent Mekânında Devletin Erki ve Temsili, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017, İstanbul.
  • Avcı, Yasemin, “Kudüs Hükümet Konağı: Osmanlı Modernleşmesinin Mimari Temsili (1854-1917)”, Filistin Araştırmaları Dergisi, Sayı 10, 2021, 1-21.
  • Ben-Arieh, Yehoshua, Jerusalem in the 19th Century: The Old City, Jerusalem: Yad Izhak Ben Zvi Institute 1986.
  • Ben-Bassa, Yuval – Ginio, Eyal, "Introduction: The Case Study of Palestine during the Young Turk Era", Ed. Yuval Ben-Bassat Eyal Ginio, Late Ottoman Palestine: The Period of Young Turk Rule, London-New York: I.B. Tauris, 2011, 1-14.
  • Benli, Gülhan, “The Use of Courtyards and Open Areas in The Ottoman Period in Istanbul”, Advances in Landscape Architecture, Ed. Murat Özyavuz, London: IntechOpen, 2013, 803-820.
  • Bussow, Johann, Hamidian Palestine: Politics and Society in the District of Jerusalem 1872-1908, Leiden: Brill, 2011.
  • Campos, Michelle U., Ottoman Brothers: Muslims, Christians, and Jews in Early Twentieth-Century Palestine, Stanford: Stanford University Press, 2011.
  • Crompton, John L., “The Health Rationale for Urban Parks in the Nineteenth Century in the USA”, World Leisure Journal, Cilt 55, Sayı 4, 2013, 333-346.
  • Dominique Trimbur, “A French Presence in Palestine: Notre-Dame de France”, Bulletin du Centre de recherche français à Jérusalem, 3, 1998, 117-140
  • Durudoğan, Seza, “Taksim Bahçesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 7, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1994, 196-197.
  • Durudoğan, Seza, “Tepebaşı Bahçesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 7, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1994, 249-250.
  • Ekrem, Recaizade Mahmut, Araba Sevdası, Can Yayınları, İstanbul, 2019.
  • Eldem, Edhem, “Istanbul: From Imperial to Peripheralized Capital”, The Ottoman City between East and West: Aleppo, Izmir and Istanbul, Ed. E. Eldem, D. Goffman, B. Masters, (Cambridge, 1999), 135-206.
  • Erol, Merih, "Surveillance, Urban Governance and legitimacy in late Ottoman Istanbul: Spying on Music and Entertainement during the Hamidian Regime (1876-1909)”, Urban History, Sayı 40, 2013, 706-725.
  • Faroqhi, Suraiya, Yeni Bir Hükümdar Aynası: Osmanlı Padişahlarının Kamusal İmgesi ve Bu İmgenin Algılanması, Çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Alfa Yayınları, 2011.
  • Hamadeh, Shrine, Şehr-i Sefa: 18. Yüzyılda İstanbul, Çev. İlknur Güzel, İletişim Yayınları, 2010, İstanbul.
  • Hannah, Rosemary, 'Alive to kindness': The Early Life and Achievement of John Patrick Crichton-Stuart, Third Marquess of Bute, 1847-1881, Durham University, 2000.
  • Jacobson, Abigail, “Alternative Voices in Late Ottoman Palestine: A Historical Note”, Jerusalem Quarterly File, 21, 2004, 41-48.
  • Jacobson, Abigail, From Empire to Empire: Jerusalem Between Ottoman and British Rule (Space, Place, and Society), New York: Syracuse University Press, 2011.
  • Jacobson, Abigail, “Contested Public Space In “Downtown Jerusalem”: Jaffa Gate and The Municipal Garden in Late Ottoman Jerusalem”, From the Household to the Wider World Local Perspectives on Urban Institutions in Late Ottoman Bilad al-Shams, Edit. Yuval Ben-Bassat - Johann Bussow, Tübingen University Press, 2022, 195-207.
  • Jordan, Harriet, “Public Parks, I885-I914”, Garden History, Cilt 22, Sayı 1, Yaz, 1994, 85-113.
  • Kark, Ruth, “The Traditional Middle Eastern City: The Cases of Jerusalem and Jaffa During the 19th Century,” Zeitschrift Des Dutschen Palastina Vereins, 97, 1981, 93-108.
  • Kark, Ruth, “The Conceptual Models of Developing Preindustrial Cities: An Examination of Their Applicability to 19th Century Palestine,” Geography Research Forum, Vol. 7, 1984, 18-27.
  • Kırlı, Cengiz, Sultan ve Kamuoyu: Osmanlı Modernleşme Sürecinde “Havadis Jurnalleri”, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2001.
  • Lefebvre, Henri, Mekânın Üretimi, Çev. Işık Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık, 2014.
  • Lemire, Vincent, Jerusalem 1900: The Holy City in the Age of Possibilities, Çev. Catherine Thihanyi-Lys Ann Weiss, The University of Chicago Press, Chicago-London 2017.
  • Özbek, Nadir, "Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Sosyal Devlet," Toplum ve Bilim, (No. 92, 2002), 7-33.
  • Satış, İhsan, “Kudüs Mutasarrıfları (1841-1902)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt 30, Sayı 2, 2015, 545-572.
  • Scobey, David, “Anatomy of the Promenade: the Politics of Bourgeois Sociability in Nineteenth-century New York”, Social History, Cilt 17, Sayı 2, 1992, 203-227.
  • Şenyurt, Oya, “Arşiv Belgeleri Işığında Osmanlı’nın Son Dönemlerinde “Gezinti”nin Mekânları ve Millet Bahçeleri”, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 3/2, 2018, 143-167.
  • Tamari, Salim, "Wasif Jawhariyyeh, Popular Music, and Early Modernity in Jerusalem", Ed. Rebecca L. Stein- Ted Swedenburg, Palestine, Israel, and the Politics of Popular Culture, Durham: Duke University Press, 2005, 27-50.
  • Tamari, Salim, "Urban Planning and the Remaking of the Public Sphere in Ottoman Palestine", Ed. Pullan, W.- Baillie, B., Locating Urban Conflicts, Palgrave Macmillan, London, 2013, 173-194.
  • Tamari, Salim – Nassar, Issam, The Storyteller of Jerusalem: the Life and Times of Wasif Jawhariyyeh, 1904-1948, Çev. Nada Elzeer, Olive Branch Press, Massachusetts, 2014.
  • Tamari, Salim, Year of the Locust: A Soldier’s Diary and the Erasure of Palestine’s Ottoman Past, Berkeley, Los Angeles London: University of California Press, 2011.
  • Tekin, Yusuf, Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Modern Ulus Devlete Yönelik Girişimler, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002.
  • Tepe, Cemal, İkinci Meşrutiyet Dönemi Miting ve Nümayişler (1908-1918), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, 2020.
  • Türkmen, Zekeriya, Milli Mücadele Yıllarında İstanbul Mitingleri, Ankara: Berikan, 2007.
  • Yarcı, Güler, "Osmanlıda Hutbe", Hutbe Kitabı, Ed. Emine Gürsoy Naskali, İstanbul: Kitabevi, 2017, 3-96.
  • Yerasimos, Stephanos, “Tanzimat’ın Kent Reformları Üzerine,”, Ed. P. Dumont-F. Georgeon, Çev. A. Berktay, Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996).
  • Wishnitzer, Avner, Reading Clocks Alla Turca: Time and Society in the Late Ottoman Empire, Chicago: University of Chicago Press Publication, 2015.
  • İnternet Kaynakları
  • https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/98319 (Erişim tarihi: 25.09.2023).
  • The National Photo Collection, Israel, https://gpophotoeng.gov.il/fotoweb/Grid.fwx?search=%20D741-012.jpg (Erişim tarihi: 23.03.2022).
  • Library of Congress, Matson Photograph Collection, https://www.loc.gov/item/2019699645/ (Erişim tarihi: 25.09.2023).
  • Library of Congress, Matson Photograph Collection, https://www.loc.gov/pictures/item/2019698090/ (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
  • Library of Congress, Matson Photograph Collection, https://www.loc.gov/pictures/resource/matpc.04607/ (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
Toplam 103 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Yakınçağ Tarihi (Diğer)
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALELERİ
Yazarlar

Yasemin Avcı 0000-0002-7939-0376

Mihriban Uçar 0000-0002-5864-3004

Proje Numarası 220K016
Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2023
Gönderilme Tarihi 26 Ekim 2023
Kabul Tarihi 31 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Sayı: 14

Kaynak Göster

Chicago Avcı, Yasemin, ve Mihriban Uçar. “Kudüs Millet Bahçesi: Kutsal Şehirde Modernite Ve Kentsel Mekân (1870-1917)”. Filistin Araştırmaları Dergisi, sy. 14 (Aralık 2023): 1-42. https://doi.org/10.34230/fiad.1381111.

 Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.  Daha fazla bilgi için tıklayınız.


 Dizinler / Veri Tabanları: SCOPUS| EBSCO| INDEX ISLAMICUS| MLA | INDEX COPERNICUS | CEEOL | SCIENTIFIC INDEXING  | DRJI | İSAM



FAD- Filistin Araştırmaları Dergisi

[BPS- Bulletin of Palestine Studies]

[כתב העת ללימודים פלסטיניים]

[مجلة دراسات فلسطينية ]

E-ISSN 2587-1862 

filistin.org