Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Sırbistan’da Yahudilerin Durumu (1830-1878)

Yıl 2022, Sayı: 12, 27 - 49, 31.12.2022
https://doi.org/10.34230/fiad.1220332

Öz

XIX. yüzyılın ilk yarısına bir dizi isyanla başlayan Sırbistan, 1830’da Osmanlı Devleti’nden muhtar olmuştur. Miloş Obrenoviç’in ırsî prens olmasıyla Obrenoviç hanedanı Sırbistan’da etkin hale gelmiştir. Rakip hanedan Karacorceviçler ve Obrenoviçler arasında çekişmeler yaşanırken, Sırbistan’da Sırplar dışında yaşayan Müslümanlar ve Yahudilerle ilişkilerde önemli bir meseleydi. Sadece Müslümanlar değil, Yahudilerle de sorunlar yaşayan Sırp yönetiminin yaklaşımı farklı prenslerin dönemlerinde farklılıklar göstermiştir.
Miloş Obrenoviç’in iki döneminde de Yahudilerin hakları korunurken oğlu Mihail Obrenoviç’in her iki döneminde de hakları engellenmiştir. Aleksandar Karacorceviç dönemi Yahudilerin en kötü dönemi olmuş, çeşitli engellemelerle karşılaşmışlardır. Milan Obrenoviç döneminde ise görünürde bir eşitlik sağlansa da uygulamada bu gerçekleşmemiş, Yahudilerin şikayetleri devam etmiştir. 1804 Sırp İsyanı ile başlayan ve 1830’da Sırpların Osmanlı Devleti’nden muhtar olmaları ile devam eden Sırp bağımsızlık sürecinde Sırpların Yahudilere nasıl davrandığı bu çalışmanın ana konusunu teşkil etmektedir. Sırp-Yahudi ilişkileri bağımsız çalışmalara konu olacak kadar geniş olduğundan burada sadece Sırp-Yahudi ilişkilerine ve Sırbistan’da Yahudilerin durumuna değinilecektir. Bu çalışmada Yahudilerin Sırbistan’daki durumları ve şikâyetleri İngiliz konsoloslarının raporları ve Osmanlı arşiv belgeleri ışığında incelenerek 1878’deki bağımsızlığa kadar karanlıkta kalan konular aydınlatılmaya çalışılacaktır.

Kaynakça

  • Kaynakça Arşiv Kaynakları
  • Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
  • Sadaret Umum Vilayat Evrakı A. MKT. UM. 343/73 08.B.1275 (12.02.1859)
  • Sadaret Umum Vilayat Evrakı A. MKT. UM. 503/88 1278.Ra.30 (05.10.1861)
  • Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi HR. MKT. 124/29 1272.S.08 (20.10.1855)
  • Hariciye Nezareti Londra Sefareti HR. SFR.3 182/46 22.05 1872
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1403/1 02.09.1863
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1486/45 02.03.1855
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1486/48 26.07.1855
  • British Documents on foreign Affairs: Reports and Papers from the Foreign Office Confidential Print, The Ottoman Empire in the Balkans 1856-1875, Part I Series B, Vol. 1, General Ed. Kenneth Bourne and D. Cameron Watt. Ed. David Gillard. University Publications of Amerika: 1984.
  • Ethnic Minorities in the Balkan States 1860- 1971. Vol. 1: 1860-1885. Ed. B. Destani. Cambridge: 2003.
  • Acar, Kezban. “ Osmanlı Devleti ve Rusya’nın Yahudi Politikası”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (Aralık 2004), 1-17.
  • Benbassa, Esther and Aron Rodrigue, Türkiye ve Balkan Yahudileri Tarihi (14.-20. yüzyıllar), Çev. Ayşe Atasoy. Yay. Haz. Rıfat N. Bali. İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
  • Erten, Fatma. “Vak’a-i Hayretnüma Belgradi Raşid Paşa”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 1991.
  • Groepler, Eva. İslam ve Osmanlı Dünyasında Yahudiler, Çev. Süheyla Kaya. İstanbul: Belge Yayınları, 1999. Hamzaoğlu, Yusuf. Sırbistan Türklüğü, Üsküp: Logos Yayınevi, 2004.
  • Jonçiç, Koça. “Le Congres de Berlin at la Question des Minorites en Serbie ”, La Serbie Dans La Derniere Phase de la Grande Crise D’Orient (1877-1878) Belgrad: 1980.
  • Özkan, Ayşe. Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878) İstanbul: IQ Yayınları, 2011.
  • Özkan, Ayşe. Bağımsızlıktan Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı’na Sırplar (1878-1918) İstanbul: IQ Yayınları, 2013.
  • Protiç, Milan St. ”Migrations Resulting From Peasant Upheavalls in Serbia During The 19. Century ”, Migrations in Balkan History, Ed. İvan Niniç. Belgrad: 1989.
  • Ristoviç, Milan. ”The Jews of Serbia (1804-1918): From Princely Protection to Formal Emancipation”, The Jews and the Nation Southeastern Europe, ed. Tullia Catalan and Marco Dogo. Cambridge Scholar Publishing: 2016.
  • Rozen, Minna. Last Ottoman Century and beyond: The Jews in Turkey and the Balkans 1808-1945. Tel Aviv: 2005.
  • Saviç, Bojana D. “The Ottoman says: To hell with the Serbs: Troublesome coexistence in the mid- nineteen century Belgrade through, the eyes of two contemporaries Belgradi Raşid and Nikola Hristiç as spokesmen for respective sides”. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Sabancı Üniversitesi, 2010.
  • Shaw, Stanford J. Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler. Çev. Meriç Sabutay. İstanbul: Kapı Yayınları, 2008.
Yıl 2022, Sayı: 12, 27 - 49, 31.12.2022
https://doi.org/10.34230/fiad.1220332

Öz

Kaynakça

  • Kaynakça Arşiv Kaynakları
  • Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
  • Sadaret Umum Vilayat Evrakı A. MKT. UM. 343/73 08.B.1275 (12.02.1859)
  • Sadaret Umum Vilayat Evrakı A. MKT. UM. 503/88 1278.Ra.30 (05.10.1861)
  • Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi HR. MKT. 124/29 1272.S.08 (20.10.1855)
  • Hariciye Nezareti Londra Sefareti HR. SFR.3 182/46 22.05 1872
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1403/1 02.09.1863
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1486/45 02.03.1855
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1486/48 26.07.1855
  • British Documents on foreign Affairs: Reports and Papers from the Foreign Office Confidential Print, The Ottoman Empire in the Balkans 1856-1875, Part I Series B, Vol. 1, General Ed. Kenneth Bourne and D. Cameron Watt. Ed. David Gillard. University Publications of Amerika: 1984.
  • Ethnic Minorities in the Balkan States 1860- 1971. Vol. 1: 1860-1885. Ed. B. Destani. Cambridge: 2003.
  • Acar, Kezban. “ Osmanlı Devleti ve Rusya’nın Yahudi Politikası”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (Aralık 2004), 1-17.
  • Benbassa, Esther and Aron Rodrigue, Türkiye ve Balkan Yahudileri Tarihi (14.-20. yüzyıllar), Çev. Ayşe Atasoy. Yay. Haz. Rıfat N. Bali. İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
  • Erten, Fatma. “Vak’a-i Hayretnüma Belgradi Raşid Paşa”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 1991.
  • Groepler, Eva. İslam ve Osmanlı Dünyasında Yahudiler, Çev. Süheyla Kaya. İstanbul: Belge Yayınları, 1999. Hamzaoğlu, Yusuf. Sırbistan Türklüğü, Üsküp: Logos Yayınevi, 2004.
  • Jonçiç, Koça. “Le Congres de Berlin at la Question des Minorites en Serbie ”, La Serbie Dans La Derniere Phase de la Grande Crise D’Orient (1877-1878) Belgrad: 1980.
  • Özkan, Ayşe. Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878) İstanbul: IQ Yayınları, 2011.
  • Özkan, Ayşe. Bağımsızlıktan Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı’na Sırplar (1878-1918) İstanbul: IQ Yayınları, 2013.
  • Protiç, Milan St. ”Migrations Resulting From Peasant Upheavalls in Serbia During The 19. Century ”, Migrations in Balkan History, Ed. İvan Niniç. Belgrad: 1989.
  • Ristoviç, Milan. ”The Jews of Serbia (1804-1918): From Princely Protection to Formal Emancipation”, The Jews and the Nation Southeastern Europe, ed. Tullia Catalan and Marco Dogo. Cambridge Scholar Publishing: 2016.
  • Rozen, Minna. Last Ottoman Century and beyond: The Jews in Turkey and the Balkans 1808-1945. Tel Aviv: 2005.
  • Saviç, Bojana D. “The Ottoman says: To hell with the Serbs: Troublesome coexistence in the mid- nineteen century Belgrade through, the eyes of two contemporaries Belgradi Raşid and Nikola Hristiç as spokesmen for respective sides”. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Sabancı Üniversitesi, 2010.
  • Shaw, Stanford J. Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler. Çev. Meriç Sabutay. İstanbul: Kapı Yayınları, 2008.

The Situation of the Jews in Serbia (1830-1878)

Yıl 2022, Sayı: 12, 27 - 49, 31.12.2022
https://doi.org/10.34230/fiad.1220332

Öz

XIX. Serbia, which started the first half of the century with a series of rebellions, became autonomous from the Ottoman Empire in 1830. With Milos Obrenovic becoming a hereditary prince, the Obrenovic dynasty became active in Serbia. While there was strife between the rival dynasties, the Karadjordjevics and the Obrenovics, relations with Muslims and Jews living in Serbia other than Serbs were an important issue. The approach of the Serbian administration, which had problems not only with Muslims but also with Jews, differed in the periods of different princes.
While the rights of the Jews were protected in both periods of Miloş Obrenovic, the rights of his son Mihail Obrenovic were blocked in both periods. The period of Aleksandar Karacorcevic was the worst period for the Jews, and they faced various obstacles. In Milan Obrenovic's period, although an apparent equality was achieved, this did not happen in practice, and the complaints of the Jews continued. The main subject of this study is how the Serbs treated the Jews during the Serbian independence process, which started with the 1804 Serbian Revolt and continued with the Serbs becoming autonomous from the Ottoman Empire in 1830. Since Serbian-Jewish relations are so extensive that they are subject to independent studies, only Serbian-Jewish relations and the situation of Jews in Serbia will be mentioned here. In this study, the situation and complaints of the Jews in Serbia will be examined in the light of the reports of the British consuls and Ottoman archive documents, and the issues that remained in the dark until the independence in 1878 will be tried to be clarified.

Kaynakça

  • Kaynakça Arşiv Kaynakları
  • Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
  • Sadaret Umum Vilayat Evrakı A. MKT. UM. 343/73 08.B.1275 (12.02.1859)
  • Sadaret Umum Vilayat Evrakı A. MKT. UM. 503/88 1278.Ra.30 (05.10.1861)
  • Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi HR. MKT. 124/29 1272.S.08 (20.10.1855)
  • Hariciye Nezareti Londra Sefareti HR. SFR.3 182/46 22.05 1872
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1403/1 02.09.1863
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1486/45 02.03.1855
  • Hariciye Nezareti Siyasi HR. SYS. 1486/48 26.07.1855
  • British Documents on foreign Affairs: Reports and Papers from the Foreign Office Confidential Print, The Ottoman Empire in the Balkans 1856-1875, Part I Series B, Vol. 1, General Ed. Kenneth Bourne and D. Cameron Watt. Ed. David Gillard. University Publications of Amerika: 1984.
  • Ethnic Minorities in the Balkan States 1860- 1971. Vol. 1: 1860-1885. Ed. B. Destani. Cambridge: 2003.
  • Acar, Kezban. “ Osmanlı Devleti ve Rusya’nın Yahudi Politikası”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (Aralık 2004), 1-17.
  • Benbassa, Esther and Aron Rodrigue, Türkiye ve Balkan Yahudileri Tarihi (14.-20. yüzyıllar), Çev. Ayşe Atasoy. Yay. Haz. Rıfat N. Bali. İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
  • Erten, Fatma. “Vak’a-i Hayretnüma Belgradi Raşid Paşa”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 1991.
  • Groepler, Eva. İslam ve Osmanlı Dünyasında Yahudiler, Çev. Süheyla Kaya. İstanbul: Belge Yayınları, 1999. Hamzaoğlu, Yusuf. Sırbistan Türklüğü, Üsküp: Logos Yayınevi, 2004.
  • Jonçiç, Koça. “Le Congres de Berlin at la Question des Minorites en Serbie ”, La Serbie Dans La Derniere Phase de la Grande Crise D’Orient (1877-1878) Belgrad: 1980.
  • Özkan, Ayşe. Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878) İstanbul: IQ Yayınları, 2011.
  • Özkan, Ayşe. Bağımsızlıktan Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı’na Sırplar (1878-1918) İstanbul: IQ Yayınları, 2013.
  • Protiç, Milan St. ”Migrations Resulting From Peasant Upheavalls in Serbia During The 19. Century ”, Migrations in Balkan History, Ed. İvan Niniç. Belgrad: 1989.
  • Ristoviç, Milan. ”The Jews of Serbia (1804-1918): From Princely Protection to Formal Emancipation”, The Jews and the Nation Southeastern Europe, ed. Tullia Catalan and Marco Dogo. Cambridge Scholar Publishing: 2016.
  • Rozen, Minna. Last Ottoman Century and beyond: The Jews in Turkey and the Balkans 1808-1945. Tel Aviv: 2005.
  • Saviç, Bojana D. “The Ottoman says: To hell with the Serbs: Troublesome coexistence in the mid- nineteen century Belgrade through, the eyes of two contemporaries Belgradi Raşid and Nikola Hristiç as spokesmen for respective sides”. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Sabancı Üniversitesi, 2010.
  • Shaw, Stanford J. Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler. Çev. Meriç Sabutay. İstanbul: Kapı Yayınları, 2008.
Toplam 23 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALELERİ
Yazarlar

Ayşe Özkan 0000-0001-5300-0627

Erken Görünüm Tarihi 30 Aralık 2022
Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2022
Gönderilme Tarihi 16 Aralık 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022Sayı: 12

Kaynak Göster

Chicago Özkan, Ayşe. “Sırbistan’da Yahudilerin Durumu (1830-1878)”. Filistin Araştırmaları Dergisi, sy. 12 (Aralık 2022): 27-49. https://doi.org/10.34230/fiad.1220332.

 Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.  Daha fazla bilgi için tıklayınız.


 Dizinler / Veri Tabanları: SCOPUSEBSCO| INDEX ISLAMICUS| MLA | INDEX COPERNICUS | CEEOL | SCIENTIFIC INDEXING  | DRJI | İSAM



FAD- Filistin Araştırmaları Dergisi

[BPS- Bulletin of Palestine Studies]

[כתב העת ללימודים פלסטיניים]

[مجلة دراسات فلسطينية ]

E-ISSN 2587-1862 

filistin.org