19. yüzyılın son çeyreğinde küçük, büyük hemen tüm Osmanlı kentlerinde inşa edilen hükümet konakları, modern bürokratik devletin oluşumu sürecinde taşradaki idari yapının yeniden örgütlenmesiyle doğrudan bağlantılıdır. Tanzimat’ın hükümet konakları, önceki dönemin “paşa kapısı”, “vali sarayı” ya da “vali konağı” gibi adlarla anılan yapılarından tümüyle farklıdır. Bu binalar, taşra yönetiminin kişisellikten çıkmaya başladığını, himaye ve intisap sisteminin profesyonel bürokrasiye dönüştüğünü gösteren somut kanıtlar olarak değerlendirilebilir. Bunun yanında hükümet konaklarının, İmparatorluk tebaasına, padişahın siyasi ve idari iktidarını, devletin yüceliğini hatırlatan sembolik güç merkezleri olarak görüldüğünü de belirtmek gerekir. Nitekim bazıları mütevazı ölçülerde de olsa bu binalar, temsili karakterinden dolayı hem merkezi iktidar hem de yerel hükümet tarafından daima önemsenmiştir. Bu çalışmada Osmanlı taşra kentlerinde ilk örneklerinden biri olarak kabul edilebilecek olan Kudüs Hükümet Konağı, kent içindeki lokasyonu, kentin ikamet ve ticaret alanlarıyla olan ilişkisi ve işlevsel özellikleri bağlamında değerlendirilmekte, binanın 1850’lili yıllardan 1917 yılına kadar geçirdiği yapısal değişimler incelenmektedir. 1900’lü yıllardan itibaren kent siyasetinin önemli bir gündem maddesi haline gelen yeni bir hükümet konağının inşası ise, kent eşrafının yerel ve merkezi hükümetle ilişkilerini, kentteki etkinliklerini açıklayan bir mesele olarak ele alınmış, bu bağlamda merkez-taşra arasındaki bürokrasinin işleyişi, taşra yönetimi üzerindeki merkeziyetçi tahakküm, Kudüs mutasarrıflarının merkeze olan bağımlılıkları gibi hususlar değerlendirilmiştir.
Tubitak
220K016
Bu çalışma, TÜBİTAK (1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı) tarafından desteklenmekte olan 220K016 nolu ve “Kudüs'te İmparatorluk Politikaları: Kamusal Mekân ve Toplumsal Kimlik (1871-1948)” başlıklı projenin ilk çıktılarındandır. Tübitak’a sağlanan destek için teşekkür ederim.
The construction of government houses in almost all Ottoman cities, small and large, in the last quarter of the 19th century is a fact that directly related with the reorganization of administrative structure in provinces during the process of the development of modern bureaucratic state. The government houses of the Tanzimat Period were completely different from the structures of the previous period, which were named as "pasha gate", "governor's palace" or "governor's mansion". These buildings might be considered as concrete proofs showing that the Ottoman provincial administration has begun to be depersonalized and that the patronage and protection system has turned into a professional bureaucracy. Moreover, it is worthy to note that government houses were seen as symbolic power centres that reminded the Ottoman subjects the political and administrative power of the sultan and the supremacy of the state. As a matter of fact, although some of them were modest in size, these buildings had always been given importance by both the central government and the local government due to their symbolic representative character. In this study, the government house of Jerusalem, which may be considered as one of the first buildings of that kind in the Ottoman provincial cities, is evaluated regarding its urban location, its relationship with the urban residential and commercial areas; its functional features and the structural changes in the building from the 1850s to 1917 are examined as well. The construction of a new government house in Jerusalem, which has become an important agenda item in urban politics since the 1900s, has been subjected in order to explain the relations of the urban notables with the local and central government and their activities in the city. In this context, issues such as the functioning of the bureaucracy between the imperial center and the provinces, the domination of central government over local administration, the dependency of the Jerusalem governors on the central government were evaluated.
220K016
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALELERİ |
Yazarlar | |
Proje Numarası | 220K016 |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2021 |
Gönderilme Tarihi | 10 Aralık 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Sayı: 10 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. Daha fazla bilgi için tıklayınız.
Dizinler / Veri Tabanları: SCOPUS| EBSCO| INDEX ISLAMICUS| ERIH PLUS| MLA | INDEX COPERNICUS | CEEOL | SCIENTIFIC INDEXING | DRJI | İSAM
FAD- Filistin Araştırmaları Dergisi
[BPS- Bulletin of Palestine Studies]
e-ISSN 2587-1862