Filistin/İsrail Meselesinde Açmazlardan Çıkış için Bir Yol: Ekonomi Politik Perspektif

Tahsin Yamak

doi:10.34230/fiad.656277

Araştırma Makalesi

Filistin/İsrail Meselesinde Açmazlardan Çıkış için Bir Yol: Ekonomi Politik Perspektif

Yıl 2020, Sayı: 7, 25 - 48, 30.06.2020

Tahsin Yamak

https://doi.org/10.34230/fiad.656277

Cited By: 2

Öz

Küresel güç mücadelesinin yol açtığı sorunlar silsilesinin odağındaki Ortadoğu Bölgesinde yer alan Filistin, din ve siyaset ekseninde gelişen birçok tarihi çatışmanın merkezinde yer almış önemli bir ülkedir. Uzun süreli Osmanlı İmparatorluğu egemenliği sonrası, İngiliz işgal ve manda yönetimleri sürecinde de bağımsız bir devlet yapılanmasına kavuşamayan ülke, yoğun Yahudi göçlerinin akabinde İsrail Devleti’nin kurulmasından sonra tahkim edilen yeni küresel düzende; işgal ve ambargoyla çevrelenmiş bulunan, toprakları üzerinden egemenlik yetkisini kullanması önünde ciddi engeller olan, siyasal, sosyal ve ekonomik açıdan birçok sorunlar ve açmazlar barındıran nevi şahsına münhasır bir devlet olarak teşkilatlanmıştır. Uluslararası siyaset ve toplum nezdinde önemli bir sorun olarak tanımlanan ve “Filistin/İsrail Sorunu” olarak adlandırılan bu tarihi meselenin, siyasal, sosyal ve ekonomik açıdan birbiriyle de bağıntılı birçok açmazlar barındıran son derece karmaşık bir yapısı bulunmaktadır. Esasen bu karmaşık sorunun çözümünün de çok yönlü olması gerektiği aşikâr olmakla birlikte, konuya ilişkin çalışmaların yoğunlukla sorunun siyasal kısmına yöneldikleri müşahede edilmektedir. İşte bu çalışmada, diğer çalışmalardan farklı olacak şekilde, Filistin meselesinin ekonomik veçhesine yoğunlaşılmış olup, sorunun çözümü için elzem olan ekonomik gücün oluşmasına imkân sağlayabilecek, bir çözümler silsilesinin başlangıç noktasını teşkil edebilecek tedbirlerin ekonomi politik bir bakış ile sunulması amaçlanmıştır. Bu çerçevede, ülke ekonomisinin genel yapısı analiz edilerek temel sorunlu alanlar tespit edilmiş, fırsat ve tehdit içeren hususlar ortaya konulmuş, kısa, orta ve uzun vadede atılması gereken adımların belirlenmesi suretiyle açmazdan çıkış için bir yol haritası sunulmuştur. Böylelikle, İsrail’in ülkeye yönelik siyasi ablukasının gevşetilebileceği veya kaldırılabileceği, akabinde ise toprak bütünlüğünü temin ve kurumsal yapısını tesis etmiş olan Filistin Devleti’nin kurulması yönündeki engellerin aşılabileceği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Filistin ekonomisi , İsrail , abluka , ekonomik güç , ekonomi politik

Kaynakça

Arı, Tayyar. Geçmişten Günümüze Orta Doğu, Siyaset, Savaş ve Diplomasi, (Bursa: MKM Yayıncılık, 5. Baskı, 2012)
Arnon, Arie ve Daniel Gottlieb. “An Economic Analysis of the Palestinian Economy: The West Bank and Gaza, 1968-1991” Research Department, Bank of Israel, (1993): 1-52.
Astrup, Claus ve Sébastien Dessus. “Exporting Labor or Goods? Long-Term Implications for the Palestinian Economy” ERF Working Paper, No: 0131, (2002)
Ateş, Davut. “Gazze ve Soykırım Tartışması”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, no:1 (2011): 610-634.
Balcı, Ali. “İsrail Sorunu: Ortadoğu’nun Gordion Düğümü” Dünya Çatışmaları Çatışma Bölgeleri ve Konuları, ed. Kemal İnat, Burhanettin Duran, Muhittin Ataman (İstanbul: 2010): 99-163
“Balfour Deklarasyonunun orijinal metni için bkz. https://avalon.law.yale.edu/20th_century/balfour.asp
Balpınar, Zafer. “Askeri Güç Çarpanı Olarak Yahudi Yerleşim Yerleri”, Güvenlik Stratejileri, No: 20 (2014): 85-117.
Batuk, Cengiz ve Rabia Mert. “Çatışan Kutsalların Ortasındaki Şehir: Kudüs” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 17, sayı 2: 129-149.
Bayraktar, Bora. “Barış Çalışmaları Perspektifinden İsrail-Filistin Sorunu”, Bilgesam, (çevrimiçi: http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-156-2014040731b_bayraktar.pdf erişim tarihi: 01.10.2019): 249-273
Boyle, Francis A. “The Creation of the State of Palestine” EJIL, No: 301(1990): 301-306.
Cankara, Yavuz ve Pınar Özden Cankara. “Batı Şeria Duvar İnşasının Filistin Halkına Ekonomik, Siyasal ve Kültürel Etkileri,” Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi 1, no.1 (2012): 1239-1250.
Çavuş, Tuba. “Dış Politikada Yumuşak Güç Kavramı Ve Türkiye’nin Yumuşak Güç Kullanımı” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2/2 (2012): 23-37.
Dalar, Mehmet. “Gazze Sorunu: İsrail Ablukası, Uluslar arası Hukuk, Palmer Raporu ve Türkiye’nin Yaklaşımı” ORSAM, Rapor No: 71 (2011): 5-21.
Demirhan, Habip ve Mehmet Dağ. “Filistin Ekonomik Yapısı ve Vergi Sistemi Üzerine Bir Değerlendirme” International Journal of Academic Value Studies, No:16 (2017): 419-428.
Denk, Erdem. “Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail’in İşgal Altındaki Filistin Topraklarında İnşa Etmekte Olduğu Duvar Konusundaki Kararı” Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, Sayı 3 (Güz 2004): 151-173.
Deveci, Can. İsrail Filistin Meselesi, (Kayseri ERUSAM, 2015).
Ediz, İsmail. “Birinci Dünya Savaşı Sonrasında Filistin’de Toplum ve Siyaset 1919-1922”, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, No: 2 (2015): 141-176.
Elmas, Esra. “Teorik ve Pratik bir Alan Olarak Çatışma Çözümü”, Güncel Hukuk, (çevrimiçi:http://ccr.bilgi.edu.tr/wp-content/uploads/2017/06/Teorik_ve_Pratik_bir_Alan_Olarak_Catisma.pdf erişim: 05.11.2019)
Erdemir, Halil. “İsrail Devleti’nin İlanından Önce David Ben-Gurion’un Filistin’i Yahudileştirme Politikası” Akademik Bakış, No:8 (2011): 175-194.
Ertem, Helin Sarı. “Filistin’in Sosyo-Ekonomik Sıkıntılarının Giderilmesinde Türkiye’nin İmkân ve Sınırları”, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, No:1 (2019): 133-168.
Farsakh, Leila. “The Political Economy of Israeli Occupation: What is Colonial about It?” Electronic Journal of Middle Eastern Studies, No:8 (2008): 1-14.
Fildiş, Ayşe Tekdal. “New Role For Religion in American Politics: How The Evangelical Church is Shaping The Middle-Eastern Politics in Particular in The Israeli Palestinian Conflict” Siyasal: Journal of Political Science, 27(2): 149-161.
Gross, Oren. “Mending Walls: The Economic Aspects of Israeli-Palestinian Peace.” American University International Law Review 15, no. 6 (2000): 1539-1626.
Gudeleviciüte, Vita. “Does The Principle Of Self-Determination Prevail Over The Principle Of Territorial Integrity?” International Journal Of Baltic Law, No: 2 (2005): 48-74.
Haaretz, “Palestinian Authority Decides to End Division of West Bank Into Areas Set by Oslo Accords”, (çevrimiçi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/palestinians/.premium-pa-decides-to-end-division-of-west-bank-into-areas-set-by-oslo-accords-1.7772503 erişim tarihi: 25.11.2019)
Hall, John ve Udo Ludwig. “Gunnar Myrdal and the Persistance of Germany’s Regional Inequality”, Journal of Economic Issues, No:2 (2009): 345-352.
Hever, Shir. “How Much International Aid to Palestinians Ends Up in the Israeli Economy?” Aid Watch, Ramallah, (2015): 1-15
International Labour Organization. The Occupied Palestinian Territory: An Employment Diagnostic Study, (Beirut: ILO, 2018).
Kanafani, Nu’man ve Sahar Tghdisi-Rad. “Economic and Trade Policy –making Under Occupation in the Palestinian Territory”, Economic and Trade Policies in the Arab World Employment, poverty reduction and integration, ed. Mahmoud A.T. Elkhafif, Sahar Taghdisi-Rad ve Mutasim Elagraa (Routledge, 2012).
Karaalp, Hacer Simay ve Fuat Erdal. “Sanayileşmenin Bölgesel Yığılması ve Komşu İllerin Büyümesi Gelir Farklılıklarını Artırır mı? Türkiye İçin Bir Beta Yakınsama Analizi”, Ege Akademik Bakış, No:4 (2012): 475-486
Karagöl, Erdal Tanas. “Abluka Altında Bir Ekonomi: Filistin Ekonomisi”, SETA Perspektif, No: 59 (2014): 1-5.
Karaköse, Hasan. “Filistin ve Kudüs Meselesine Genel Bir Bakış (XIX. Yüzyılın Ortasından XX. Yüzyıl Ortalarına Kadar)” Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no:2 (2018): 150-165.
Kasalak, Kadir. “İngilizlerin Filistin Politikası ve Filistin Mandası” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, No:25 (2016/3): 65-78.
Metzer, Jacob. The Divided Economy of Mandatory Palestine, (Cambridge, Cambridge University Press, 1998).
Naqib, Fadle M. “Economic Relations between Palestine and Israel during the Occupation Era and the Period of Limited Self-Rule” University of Waterloo Canada Working Paper, (2015).
Niksic, Orhan, Nur Nasser Eddin ve Massimiliano Cali. Area C and the Future of the Palestinian Economy, (The World Bank, Washington DC, 2014).
Nye, Joseph S. Dünya Siyasetinde Başarının Yolu Yumuşak Güç, (Ankara, Elips Kitap, 2005)
Oruç, Haydar. “Sekülerlikten Radikalleşmeye: İsrail’in Kurucu Felsefesinde Konstrüktivist Dönüşüm” Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, No:1 (2017): 156-186.
Owen, Roger ve Şevket Pamuk. 20. Yüzyılda Ortadoğu Ekonomileri Tarihi, (İstanbul, Sabancı Üniversitesi Yayınları, 2002)
Öke, Mim Kemal. Siyonizm ve Filistin Sorunu (1880-1923), (İstanbul, Kırmızı Kedi, 2011)
Özkoç, Özge. “Savaş ve Barış: Doksanlı Yıllarda Filistin-İsrail Sorunu” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, No:64-3 (2009): 168-195.
Öztürkler, Harun. “Filistin Ekonomisinin Genel Özellikleri” Ortadoğu Analiz 5, no.49 (2013): 62-68.
Saygın, Emre. “Filistin’de Kalkınmanın Ekonomi Politiği: Parçalanmış Siyasal, Sosyal ve Ekonomik Kurumlar,” Filistin Araştırmaları Dergisi, no. 3 (2018): 20-43.
The Portland Trust. Beyond Aid: A Palestinian Private Sector Initiative for Investment, Growth and Employment, (London, 2013). The White House. Peace To Prosperity: The Economic Plan: A New Vision For The Palestinian People,(çevrimiçi:https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2019/06/MEP-narrative-document_FINAL.pdf erişim: 30.09.2019)
The World Bank. “Palestinians Access to Area C Key to Economic Recovery and Sustainable Growth” (çevrimiçi: https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2013/10/07/palestinians-access-area-c-economic-recovery-sustainable-growth erişim tarihi: 22.10.2019)
The World Bank. Better Governance for Development in the Middle East and North Africa-Enhancing Inclusiveness and Accountability, (Washington DC, 2003)
Tilovska-Kechedji, Elena. “Israeli-Palestinian Relations: Waging For Peace Or Lost Desperately” International E-Journal of Advances in Social Sciences, No:10 (2018), 120-122
Topal, Ahmet Hamdi. “İsrail’in Gazze Ablukası ve Mavi Marmara Saldırısı”, Public and Private International Law Bulletin, Volume: 32, Issue: 1, 103-154.
Turhan, Turgut. “Uluslararası İnsancıl Hukuk ve İsrail’in Gazze Harekâtı”, İÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 41(2009): 161-181.
United Nations Conference on Trade and Development. The Palestinian economy: Macroeconomic and trade policymaking under occupation, (2012).
Uzer, Umut. “Kudüs Şehrinin Filistin, İsrail ve Birleşmiş Milletler Açısından Siyasi Önemi”, Filistin Araştırmaları Dergisi, No: 2 (2017): 134-157.
Yaşar, Fatma Tunç, Sevinç Alkan Özcan ve Zahide Tuba Kor. Siyonizm Düşünden İşgal Gerçeğine Filistin, (İstanbul: İHH Kitap, 2011).
Yılmaz, Sait. Güç ve Politika, (İstanbul: Alfa Yayınları, 2008).

Toplam 53 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALELERİ
Yazarlar	Tahsin Yamak 0000-0001-8831-7448
Yayımlanma Tarihi	30 Haziran 2020
Gönderilme Tarihi	9 Aralık 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2020 Sayı: 7

Kaynak Göster

Chicago	Yamak, Tahsin. “Filistin/İsrail Meselesinde Açmazlardan Çıkış için Bir Yol: Ekonomi Politik Perspektif”. Filistin Araştırmaları Dergisi, sy. 7 (Haziran 2020): 25-48. https://doi.org/10.34230/fiad.656277.