Abstract
This study examines the spatial transformation of Jerusalem between 1871 and 1948 in the context of Ottoman and British imperial policies, specifically questioning the effects of Ottoman and British urban planning policies on the historical fabric and social structure of the city. Today, Jerusalem is described as a “divided city”, and the origins of spatial and social segregation are often attributed to the Ottoman period; this perception is reinforced by maps drawn by European cartographers depicting Jerusalem as a city divided into religious groups. This study questions this widespread view and demonstrates that the urban planning policies of the Ottoman and British periods had different effects on the city. The dozens of 19th-century maps of Jerusalem are far from revealing the heterogeneous nature of the city and how the coexistence of different social groups shaped the space. As emphasized in the study, these maps were used as a tool of British policy shaped under the influence of imperialist ideology. On the other hand, Ottoman period population registers are an important source of data that refutes this divisive view. Ottoman population registers reveal that different religious communities lived intertwined in the walled city and that the alleged communal segregation did not exist in reality, thus documenting the existence of a mixed social structure in which Muslims, Jews and Christians coexisted in social and commercial areas.
From 1917 onwards, the administrative and urban practices of the British mandate administration were manifested in the spatial fabric of Jerusalem and played an active role in creating clear distinctions between the inner and outer walls. This is particularly evident in the four different urbanization plans prepared by William McLean (1918), Patriarch Geddes (1919), Charles Robert Ashbee (1922) and Henry Kendal (1944). The mandate’s urbanization scheme, particularly the “green belt”, transformed the walled area into an “open-air museum” where religious and historical heritage had to be preserved, while the outer walled area was reorganized according to the principles of modern European urbanism. In this process, the collective living spaces of the Ottoman Empire were rendered dysfunctional and social and spatial segregation deepened.
Project Number
220K016
References
- KAYNAKÇA Arşiv Kaynakları
- Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
- Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT)
- 2385/155, 10 Rebîü’l-âhir 1318/ 7 Ağustos 1900.
- 1536/71, 20 Zi’l-hicce 305/ M. 28 Ağustos 1888.
- İrade Dahiliye (İ..DH..)
- 1357-26, 6 Rebîü’l-âhir 1316 / 24 Ağustos 1898.
- Meclis-i Vala (MVL)
- 1061/29, 10 Şevval 1282 / 26 Şubat 1866.
- 1061/42, 25 Şevval 1282 / 13 Mart 1866.
- Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı (A.}MKT.MHM)
- 120/91, 8 Rebîü’l-âhir 1274 /26 Kasım 1857.
- Yıldız Husisi Maruzat (Y..A…HUS)
- 409/55, 13 Rebîü’l-evvel 1318 / 11 Temmuz 1900.
- İsrail Devlet Arşivi
- Nüfus Defterleri, R. 1321-1328 / M. 1905-1913.
- İngiliz Ulusal Arşivi
- CO: 733-467-8,1944
- CO: 733-467-9,1944-1945.
- FO: 195/2321, No.42, E.C. Blech-G. Lowther, 18 Mayıs 1909, pp.175-177.
- Araştırma Eserler
- Abu Sharar, Adam. “The Shop at Bab al-Khalil”, Jerusalem Quarterly, 15, (Kış 2002), 32-37.
- Avcı, Yasemin. Değişim Sürecinde Bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914), Ankara: Phoenix Yayınevi, 2004.
- Avcı, Yasemin. Osmanlı Hükümet Konakları: Tanzimat Döneminde Kent Mekânında Devletin Erki ve Temsili, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017.
- Avcı, Yasemin ve Mihriban Uçar. “Kudüs Millet Bahçesi: Kutsal Şehirde Modernite ve Kentsel Mekân (1870-1917),” Filistin Araştırmaları Dergisi, no. 14, (Kış 2023), 1-42.
- Avcı, Yasemin ve Ömür Yazıcı Özdemir, “Kudüs Nüfus Defterlerine Göre Kent Toplumu ve Mekân (1905-1917): Bab El-Halil Mahallesi Örneği.” Filistin Araştırmaları Dergisi, no. 14 (Kış 2023), 43-74.
- Avcı, Yasemin. “Kudüs’te Toplumsal Ayrışmayı Mekân Üzerinden Okumak: Kentin Merkezi Bab el-Halil (Yafa) Meydanı (1871-1948),” XIX. Türk Tarih Kongresi, 3/1, (Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2024), 469-498.
- Barakat, Rana. “Urban Planning, Colonialism, and the Pro-Jerusalem Society,” Jerusalem Quarterly, no. 65 (2016), 26-27.
- Ben-Arieh, Yehoshua. Jerusalem in the 19th Century: The Old City, NewYork: St. Martin’s Press, 1984.
- Campos, Michelle U. “Mapping Urban “Mixing” and Intercommunal Relations in Late Ottoman Jerusalem: A Neighborhood Study,” Comparative Studies in Society and History, 63/1, (2021), 133-169.
- Cemal Paşa. Hatıralar. Haz. Alpay Kabacalı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
- Çelik, Zeynep. İmparatorluk, Mimari ve Kent: Osmanlı-Fransız Karşılaşmaları (1839-1914). İstanbul: Salt Yayınevi, 2012.
- Çiçek, M. Talha. Cemal Paşa Suriye’de: Birinci Dünya Savaşı Yılları. İstanbul: Kronik Kitap, 2020.
- Efrat, Elisha and Allen G. Noble, “Planning Jerusalem,” Geographical Review, 78/4, (1988), 387-404.
- Erdoğan, Emine. “XVI. Yüzyılda Kudüs Merkez ve Nahiyesinde Nüfus ve Etnik Yapı” Yüksek Lisans Tezi, Türkiye- Gazi Üniversitesi, 1998.
- Ergin, Osman Nuri. Mecelle-i Umûr-ı Belediye. haz. Cengiz Özdemir, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1995.
- Foucault, Michel. Hapishanenin Doğuşu. çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Kitapevi, 1992.
- Gitler, Inbal Ben-Asher. “Marrying Modern Progress with Treasured Antiquity: Jerusalem City Plans during the British Mandate, 1917-1948”, Traditional Dwellings and Settlements Review, 15/1, (2003), 39-58.
- Goren, H., Faehndrich, J., Schelhaa, B.. Mapping the Holy Land: The Foundation of a Scientific Cartography of Palestine. London: I.B.Tauris, 2017.
- Hasanoğlu, Eldar ve Nuh Arslantaş, Kudüs: Vahiyle Kutsanan Şehir. İstanbul: alBaraka Yayınları, 2021.
- Kaleli, Emrullah. “Palmiye Dalı Taşıyanlar ve Silahlı Hacılar,” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7/33, 325-340.
- Kark, Ruth. “The Traditional Middle Eastern City: The Cases of Jerusalem and Jaffa During the Nineteenth Century,” Zeitschrift des Deutschen Palastina-Vereins (1953-), B. 97, H. 1 (1981), 93-108.
- Kendal, Henry. Jerusalem, The City Plan; Preservation And Development During The British Mandate, 1918-1948. London: H. M. Stationery Off., 1948.
- King, Anthony D.. Colonial Urban Development: Culture, Social Power and Environment. London and New York: Routledge, 1976.
- Klein, Menachem. Lives in Common: Arabs and Jews in Jerusalem, Jaffa and Hebron. New York: Oxford University Press 2014.
- Klein, Menachem. “Joint Jewish and Muslim Holy Places, Religious Beliefs and Festivals in Jerusalem between the Late 19th Century and 1948,” Religions, 9/220 (2018), 1-10. Lefebvre, Henri. Mekânın Üretimi. çev. Işık Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık, 2014.
- Luke, Harry Charles and Edward Keith-Roach, eds., The Handbook of Palestine. London: Macmillan & Co., 1922.
- Mazza, Roberto. Jerusalem from the Ottomans to the British. London: I.B. Tauris, 2009.
- Özcan, Koray. “Tanzimat’ın Kent Reformları: Türk İmar Sisteminin Kuruluş Sürecinde Erken Planlama Deneyimleri (1839-1908),” Osmanlı Bilimi Araştırmaları: Adnan Adıvar Özel Sayısı, 7/ 2, (Haziran 2006), 149-180.
- Özcan, Şevket, “Yahudilikte Pesah (Fısıh) Bayramı: Ritüeller ve Semboller Bağlamında Fenomenolojik Bir İnceleme,” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11/61, 1206 1214.
- Pappé, Ilan. The Ethnic Cleansing of Palestine. Oxford: Oneworld, 2006.
- Rubin, Noah Esther Hysler. “Geography, Colonialism and Town Planning: Patrick Geddes’ Plan for Mandatory Jerusalem,” Cultural Geographies, 18/2 (2011), 231-248.
- Tamari, Salim and Issam Nassar eds. The Storyteller of Jerusalem: The Life and Times of Wasif Jawhariyyeh, 1904-1948, USA: Olive Tree Press, 2014.
- Zaida, Sufian Abu. “‘A Miserable Provincial Town’: The Zionist Approach to Jerusalem from 1897-1937”, Jerusalem Quarterley, 32, (Autumn 2007), 70-87.
- Ze’evi, Dror. Kudüs, 17. Yüzyılda bir Osmanlı Sancağında Toplum ve Ekonomi. çev. Serpil Çağlayan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000.
- Zionist Writings, Herzl, Vol. 2, 1890-1904 “The Zionist deputation in Palestine,” (New York: Herzl Press, 1975).
- Wallach, Yair. “Jerusalem between Segregation and Integration: Reading Urban Space through the Eyes of Justice Gad Frumkin,” Modernity, Minority, and the Public Sphere: Jews and Christians in the Middle East, ed. S. R. Goldstein-Sabbah-H. L. Murre-van den Berg, Leiden-Boston: Brill, 2016, 205-234.
- Wallach, Yair. “Jerusalem’s Lost Heart: The Rise and Fall of the Late Ottoman City Centre”, Urban Neighbourhood Formations: Boundaries, Narrations and Intimacies, ed. Hilal Alkan-Nazan Maksudyan, Routledge, London: 2020, 138-158.
- Wilson, Charles William. Ordnance Survey of Jerusalem, Ariel Pub. House; Facsim. ed edition, 1980.
- İnternet Kaynakları
- Library of Congress, Israel, https://www.loc.gov/resource/matpc.06540/ (Son erişim tarihi 21.07.2023).
- Library of Congress, Israel, Matson Photo Service, photographer. (1944) Demolition at Jaffa Gate to clear city wall. July. Jerusalem, 1944. July. https://www.loc.gov/item/2019694857/ (Son Erişim Tarihi: 29.12.2024).
- Library of Congress, Israel, American Colony, Photo Department, photographer. (1937) Tearing down shops in front of Damascus Gate Sept. Jerusalem, 1937. Sept. https://www.loc.gov/item/2019707372/ (Son Erişim Tarihi, 24.10.2024).
- Library of Congress, Israel, https://www.loc.gov/item/2019695549/ (Son erişim tarihi 05.01.2025).
- The Australian State Library; https://collection.sl.nsw.gov.au/digital/7ZAG0QeMo4Kyl (Son erişim tarihi: 24.19.2024).
- The National Library of Israel, Avner Collection, Félix Bonfils (1831-1885), https://www.nli.org.il/he/images/NNL_ARCHIVE_AL997009563375005171/NLI (Son erişim tarihi 23.12.2024).
- https://holylandguides.com/ (Son erişim tarihi: 01.04.2025)
Abstract
Bu çalışma, 1871-1948 yılları arasında Kudüs’teki mekânsal dönüşümü, Osmanlı ve İngiliz İmparatorluk politikaları bağlamında ele alırken, özellikle Osmanlı ve İngiliz şehircilik politikalarının kentin tarihsel dokusu ve toplumsal yapısı üzerindeki etkilerini sorgulamaktadır. Günümüzde Kudüs, “bölünmüş kent” olarak tanımlanırken, mekânsal ve toplumsal ayrışmanın kökenleri genellikle Osmanlı dönemine atfedilmekte; bu algı, Avrupalı haritacılar tarafından çizilen ve Kudüs’ü dini gruplara bölünmüş bir kent olarak tasvir eden haritalarla pekiştirilmektedir. Çalışma bu yaygın görüşü sorgulamakta ve Osmanlı ile İngiliz dönemlerinde uygulanan şehircilik politikalarının kente farklı etkilerde bulunduğunu ortaya koymaktadır. 19. yüzyıl boyunca üretilmiş onlarca Kudüs haritası, gerçekte şehrin heterojen yapısını ve farklı toplumsal grupların bir arada yaşama olgusunun mekânı nasıl şekillendirdiğini ortaya koymaktan uzaktır. Çalışmada vurgulandığı üzere, bu haritalar, emperyalist ideolojinin etkisinde şekillenmiş İngiliz politikasının bir aracı olarak kullanılmıştır. Buna karşın, Osmanlı dönemi nüfus defterleri, bu ayrıştırıcı bakışı çürüten veriler ortaya koyan önemli bir kaynaktır. Osmanlı nüfus kayıtları, suriçi kentte farklı dini toplulukların iç içe geçmiş bir şekilde yaşadığını ve iddia edilen cemaat ayrışmasının gerçekte mevcut olmadığını ortaya koyar, böyleceMüslüman, Yahudi ve Hristiyanların sosyal ve ticari alanlarda bir arada bulunduğu karma bir toplumsal yapının varlığını belgeler.
1917 yılından itibaren İngiliz manda yönetiminin gerçekleştirdiği idari ve kentsel uygulamalar, Kudüs’ün mekânsal dokusunda açığa çıkmış, suriçi ve surdışı arasında belirgin ayrımların oluşmasında etkin rol oynamıştır. Özellikle William McLean (1918), Patrik Geddes (1919), Charles Robert Ashbee (1922) ve Henry Kendal (1944) tarafından hazırlanan dört ayrı şehirleşme planında ortaya atılan yaklaşım bu yargıyı belirginleştirir. Manda yönetiminin şehirleşme düzeni, bilhassa “yeşil kuşak” uygulaması, suriçi alanı dini ve tarihi mirasın korunması gereken bir “açık hava müzesi” haline getirmiş, surdışı alanı ise modern Avrupa şehircilik prensiplerine göre yeniden düzenlemiştir. Bu süreçte, Osmanlı’nın kolektif yaşam alanları işlevsizleştirilmiş, toplumsal ve mekânsal ayrışma derinleşmiştir.
Supporting Institution
TÜBİTAK
Project Number
220K016
Thanks
Bu çalışma, Prof. Dr. Yasemin Avcı’nın yürütücülüğünü yaptığı “Kudüs’te İmparatorluk Politikaları: Kamusal Mekân ve Toplumsal Kimlik (1871-1948)” başlıklı TÜBİTAK 1001 projesinin çıktılarından biridir. Verilen destek için TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.
References
- KAYNAKÇA Arşiv Kaynakları
- Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
- Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT)
- 2385/155, 10 Rebîü’l-âhir 1318/ 7 Ağustos 1900.
- 1536/71, 20 Zi’l-hicce 305/ M. 28 Ağustos 1888.
- İrade Dahiliye (İ..DH..)
- 1357-26, 6 Rebîü’l-âhir 1316 / 24 Ağustos 1898.
- Meclis-i Vala (MVL)
- 1061/29, 10 Şevval 1282 / 26 Şubat 1866.
- 1061/42, 25 Şevval 1282 / 13 Mart 1866.
- Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı (A.}MKT.MHM)
- 120/91, 8 Rebîü’l-âhir 1274 /26 Kasım 1857.
- Yıldız Husisi Maruzat (Y..A…HUS)
- 409/55, 13 Rebîü’l-evvel 1318 / 11 Temmuz 1900.
- İsrail Devlet Arşivi
- Nüfus Defterleri, R. 1321-1328 / M. 1905-1913.
- İngiliz Ulusal Arşivi
- CO: 733-467-8,1944
- CO: 733-467-9,1944-1945.
- FO: 195/2321, No.42, E.C. Blech-G. Lowther, 18 Mayıs 1909, pp.175-177.
- Araştırma Eserler
- Abu Sharar, Adam. “The Shop at Bab al-Khalil”, Jerusalem Quarterly, 15, (Kış 2002), 32-37.
- Avcı, Yasemin. Değişim Sürecinde Bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914), Ankara: Phoenix Yayınevi, 2004.
- Avcı, Yasemin. Osmanlı Hükümet Konakları: Tanzimat Döneminde Kent Mekânında Devletin Erki ve Temsili, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017.
- Avcı, Yasemin ve Mihriban Uçar. “Kudüs Millet Bahçesi: Kutsal Şehirde Modernite ve Kentsel Mekân (1870-1917),” Filistin Araştırmaları Dergisi, no. 14, (Kış 2023), 1-42.
- Avcı, Yasemin ve Ömür Yazıcı Özdemir, “Kudüs Nüfus Defterlerine Göre Kent Toplumu ve Mekân (1905-1917): Bab El-Halil Mahallesi Örneği.” Filistin Araştırmaları Dergisi, no. 14 (Kış 2023), 43-74.
- Avcı, Yasemin. “Kudüs’te Toplumsal Ayrışmayı Mekân Üzerinden Okumak: Kentin Merkezi Bab el-Halil (Yafa) Meydanı (1871-1948),” XIX. Türk Tarih Kongresi, 3/1, (Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2024), 469-498.
- Barakat, Rana. “Urban Planning, Colonialism, and the Pro-Jerusalem Society,” Jerusalem Quarterly, no. 65 (2016), 26-27.
- Ben-Arieh, Yehoshua. Jerusalem in the 19th Century: The Old City, NewYork: St. Martin’s Press, 1984.
- Campos, Michelle U. “Mapping Urban “Mixing” and Intercommunal Relations in Late Ottoman Jerusalem: A Neighborhood Study,” Comparative Studies in Society and History, 63/1, (2021), 133-169.
- Cemal Paşa. Hatıralar. Haz. Alpay Kabacalı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
- Çelik, Zeynep. İmparatorluk, Mimari ve Kent: Osmanlı-Fransız Karşılaşmaları (1839-1914). İstanbul: Salt Yayınevi, 2012.
- Çiçek, M. Talha. Cemal Paşa Suriye’de: Birinci Dünya Savaşı Yılları. İstanbul: Kronik Kitap, 2020.
- Efrat, Elisha and Allen G. Noble, “Planning Jerusalem,” Geographical Review, 78/4, (1988), 387-404.
- Erdoğan, Emine. “XVI. Yüzyılda Kudüs Merkez ve Nahiyesinde Nüfus ve Etnik Yapı” Yüksek Lisans Tezi, Türkiye- Gazi Üniversitesi, 1998.
- Ergin, Osman Nuri. Mecelle-i Umûr-ı Belediye. haz. Cengiz Özdemir, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1995.
- Foucault, Michel. Hapishanenin Doğuşu. çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Kitapevi, 1992.
- Gitler, Inbal Ben-Asher. “Marrying Modern Progress with Treasured Antiquity: Jerusalem City Plans during the British Mandate, 1917-1948”, Traditional Dwellings and Settlements Review, 15/1, (2003), 39-58.
- Goren, H., Faehndrich, J., Schelhaa, B.. Mapping the Holy Land: The Foundation of a Scientific Cartography of Palestine. London: I.B.Tauris, 2017.
- Hasanoğlu, Eldar ve Nuh Arslantaş, Kudüs: Vahiyle Kutsanan Şehir. İstanbul: alBaraka Yayınları, 2021.
- Kaleli, Emrullah. “Palmiye Dalı Taşıyanlar ve Silahlı Hacılar,” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7/33, 325-340.
- Kark, Ruth. “The Traditional Middle Eastern City: The Cases of Jerusalem and Jaffa During the Nineteenth Century,” Zeitschrift des Deutschen Palastina-Vereins (1953-), B. 97, H. 1 (1981), 93-108.
- Kendal, Henry. Jerusalem, The City Plan; Preservation And Development During The British Mandate, 1918-1948. London: H. M. Stationery Off., 1948.
- King, Anthony D.. Colonial Urban Development: Culture, Social Power and Environment. London and New York: Routledge, 1976.
- Klein, Menachem. Lives in Common: Arabs and Jews in Jerusalem, Jaffa and Hebron. New York: Oxford University Press 2014.
- Klein, Menachem. “Joint Jewish and Muslim Holy Places, Religious Beliefs and Festivals in Jerusalem between the Late 19th Century and 1948,” Religions, 9/220 (2018), 1-10. Lefebvre, Henri. Mekânın Üretimi. çev. Işık Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık, 2014.
- Luke, Harry Charles and Edward Keith-Roach, eds., The Handbook of Palestine. London: Macmillan & Co., 1922.
- Mazza, Roberto. Jerusalem from the Ottomans to the British. London: I.B. Tauris, 2009.
- Özcan, Koray. “Tanzimat’ın Kent Reformları: Türk İmar Sisteminin Kuruluş Sürecinde Erken Planlama Deneyimleri (1839-1908),” Osmanlı Bilimi Araştırmaları: Adnan Adıvar Özel Sayısı, 7/ 2, (Haziran 2006), 149-180.
- Özcan, Şevket, “Yahudilikte Pesah (Fısıh) Bayramı: Ritüeller ve Semboller Bağlamında Fenomenolojik Bir İnceleme,” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11/61, 1206 1214.
- Pappé, Ilan. The Ethnic Cleansing of Palestine. Oxford: Oneworld, 2006.
- Rubin, Noah Esther Hysler. “Geography, Colonialism and Town Planning: Patrick Geddes’ Plan for Mandatory Jerusalem,” Cultural Geographies, 18/2 (2011), 231-248.
- Tamari, Salim and Issam Nassar eds. The Storyteller of Jerusalem: The Life and Times of Wasif Jawhariyyeh, 1904-1948, USA: Olive Tree Press, 2014.
- Zaida, Sufian Abu. “‘A Miserable Provincial Town’: The Zionist Approach to Jerusalem from 1897-1937”, Jerusalem Quarterley, 32, (Autumn 2007), 70-87.
- Ze’evi, Dror. Kudüs, 17. Yüzyılda bir Osmanlı Sancağında Toplum ve Ekonomi. çev. Serpil Çağlayan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000.
- Zionist Writings, Herzl, Vol. 2, 1890-1904 “The Zionist deputation in Palestine,” (New York: Herzl Press, 1975).
- Wallach, Yair. “Jerusalem between Segregation and Integration: Reading Urban Space through the Eyes of Justice Gad Frumkin,” Modernity, Minority, and the Public Sphere: Jews and Christians in the Middle East, ed. S. R. Goldstein-Sabbah-H. L. Murre-van den Berg, Leiden-Boston: Brill, 2016, 205-234.
- Wallach, Yair. “Jerusalem’s Lost Heart: The Rise and Fall of the Late Ottoman City Centre”, Urban Neighbourhood Formations: Boundaries, Narrations and Intimacies, ed. Hilal Alkan-Nazan Maksudyan, Routledge, London: 2020, 138-158.
- Wilson, Charles William. Ordnance Survey of Jerusalem, Ariel Pub. House; Facsim. ed edition, 1980.
- İnternet Kaynakları
- Library of Congress, Israel, https://www.loc.gov/resource/matpc.06540/ (Son erişim tarihi 21.07.2023).
- Library of Congress, Israel, Matson Photo Service, photographer. (1944) Demolition at Jaffa Gate to clear city wall. July. Jerusalem, 1944. July. https://www.loc.gov/item/2019694857/ (Son Erişim Tarihi: 29.12.2024).
- Library of Congress, Israel, American Colony, Photo Department, photographer. (1937) Tearing down shops in front of Damascus Gate Sept. Jerusalem, 1937. Sept. https://www.loc.gov/item/2019707372/ (Son Erişim Tarihi, 24.10.2024).
- Library of Congress, Israel, https://www.loc.gov/item/2019695549/ (Son erişim tarihi 05.01.2025).
- The Australian State Library; https://collection.sl.nsw.gov.au/digital/7ZAG0QeMo4Kyl (Son erişim tarihi: 24.19.2024).
- The National Library of Israel, Avner Collection, Félix Bonfils (1831-1885), https://www.nli.org.il/he/images/NNL_ARCHIVE_AL997009563375005171/NLI (Son erişim tarihi 23.12.2024).
- https://holylandguides.com/ (Son erişim tarihi: 01.04.2025)
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Ottoman Field Service, Late Modern History of Middle East, Late Modern History (Other) |
| Journal Section | RESEARCH ARTICLES |
| Authors | |
| Project Number | 220K016 |
| Publication Date | April 30, 2025 |
| Submission Date | January 16, 2025 |
| Acceptance Date | April 3, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025Issue: Kudüs’te Kimlik ve Mekan |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. Click for more information.
Indexes / Databases: SCOPUS| EBSCO| INDEX ISLAMICUS| MLA | INDEX COPERNICUS | CEEOL | SCIENTIFIC INDEXING | DRJI | İSAM | ASOS İNDEKS
Filistin Araştırmaları Dergisi- FAD
[Bulletin of Palestine Studies]
[כתב העת ללימודים פלסטיניים]
[مجلة دراسات فلسطينية ]
ISSN: 2587-2532
E-ISSN 2587-1862