Öz
Violence and terror impose themselves as undeniable realities in this
century to the extent never experienced in human history. It is known that
especially some radical structures and terrorist organizations instrumentalize
various beliefs, particularly Islam, as a strategy of legitimizing and
expanding their fields of action. However, the explanations provided for
radicalization, which are based on a sterilized reason, and confined to certain
well well-defined geographies are insufficient to understand it. Terrorism
and radicalism are concurrently influenced by many factors, ranging
from individual socio-psychological factors to many others such as political,
ideological, economic, cultural etc. Because the situation is influenced by
many factors, it needs to be examined comprehensively. Thus, such an
examination necessitates an interdisciplinary approach, i.e. working on diverse
social sciences such as on sociology, politics and international relations
together. Today, the modern manifestations of pro-violence
radicalization are experienced. With an understanding developed in the
form of a political ideology, Islam is used in conjunction with various terrorist
acts that have become a threat which have social, economic, and political
effects on the global level. Considering this fact in this study, the
analysis of the sociological basis of this reality will be discussed within the
context of the approaches to violence and terrorism and the reasons for
radicalism.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ayhan Songar, “Psikolojik Açıdan Toplumda Şiddet”, İstanbul Üniversitesi
- Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
- Yayınları, (1982-1983), c. 48, sayı:1-4.
- Adnan Demircan, Çağdaş İslami Hareketler ve Şiddet Sorunu, İstanbul: Beyan
- Yayınları, (2015).
- Ahmet Emin Dağ, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, İstanbul: Anka
- Yayınevi, (2004).
- Antonio Cassese, Terrorism, Politics and Law: The Achille Lauro Affair, Cambridge:
- Polity Press, (1989).
- Emin Gürses , Etnik Terör, İstanbul: Profil Yayıncılık, (2007).
- Fatih Yamaç, Siber Terörizm”, Polis Dergisi, (2001).
- Fatih Yaman, Sivil Toplum Bağlamında Avrupa’da İslam ve Müslüman Kimliği:
- Almanya Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi
- Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, (2015).
- Giovanni Sartori , “Concept Misinformation to Comperative Politics”, American
- Political Science Review, 64 (1970).
- Grace Hallsell, Tanrıyı Kıyamete Zorlamak, (Çev.), M. Acar, H. Özmen, Ankara:
- Kim Yayınları, (2002).
- Haluk Yavuzer ,Çocuk Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi, (2005).
- Hasan Saim Vural, Avrupa’da Radikal Sağın Yükselişi, İstanbul: İletişim Yayınları,
- (2005).
- İbrahim Kalın, “Islam and Peace: A Survey of the Sources of Peace in the
- Islamic Tradition”, Islamic Studies, (2005), 44:3.
- İhsan Bal, “Terör Nedir? Neden Terörist Olunur?”, Terörizm, (Der.), İhsan
- Bal, Ankara: Usak Yayınları, (2006).
- Israel Shahak, Yahudi Tarihi Yahudi Dini, (Çev.), Ahmet Emin Dağ, İstanbul:
- Anka Yayınları, (2002).
- Javaid Rehman, Islamic State Practices, International Law and the Threat from
- Terrorism, Oxford: Hart Publishing, (2005).
- Javaid Rehman and Susan C. Breau, Religion, Human Rights and International
- Law, London: Martinus Nijheff Publishers, (2007).
- John L. Esposito, The Islamic Threat: Myth or Reality?, Oxford: Oxford University
- Press, (1992).
- John Richard Thackrah, Dictionary of Terrorism, London: Routledge, (2004).
- Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı, İnsan Hakları ve Terörle Mücadele,
- Ankara: Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı Yayınları, (2011).
- Klaus von Beyme, Right-Wing Extremism in Western Europe, London: Frank
- Cass, (1988).
- Lawrence Davidson, Islamic Fundamentalism, California: Praeger, (2013).
- M. Şükrü Alparslan, Krimonoloji ve Hukuk Açısından Tedhişçilik, İstanbul:
- Teknik Yayınlar, (1983).
- Mehmet Ali Büyükkara, “Günümüzde Selefilik ve İslami Hareketlere Olan
- Etkisi”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik, İstanbul: Ensar Yayınları,
- (2014).
- Mehmet Zeki İşcan , “Selefiliğin Temel Esasları ve Sosyo-Politik Arka Plan”,
- Tarihte ve Günümüzde Selefilik, İstanbul: Ensar Yayınları, (2014).
- Necati Alkan, Psikolojik Harekat, Terörizm ve Polis, Ankara: TEMÜH Dairesi
- Başkanlığı Yayınları, (2000).
- Oliver Roy, The Failure of Political Islam, (Çev.), Carol Volk, London: I.B.Tauris,
- (1994).
- Rene Girard, Violence and the Sacred, (Çev.), Patrick Gregory, Baltimore: The
- Johns Hopkins University Press, (1979).
- Rex A. Hudson, The Sociology and Psychology of Terrorism: Who Becomes a Terrorist
- and Why?, Washington: The Library of Congress, (1999).
- Rosalyn Higgins and Maurice Flory, Terrorism and International Law, London:
- Routledge, (1997).
- Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and the Remaking of World
- Order, London: Simon & Schuster, (1996).
- Şinasi Gündüz, Dinsel Şiddet, Samsun: Etüt Yayınları, (2002).
- Talip Küçükcan, “Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında
- Din, Toplumsal Değişme ve İslam Dünyası”, İslam Araştırmaları Dergisi,
- (2005), sayı:13.
- “Demokrasi, Din ve Küresel Şiddet Eylemleri”, İslam ve Şiddet, (Ed.), Mümtaz’er
- Türköne, İstanbul: Ufuk Kitap, (2007).Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and the Remaking of World
- Order, London: Simon & Schuster, (1996).
- Şinasi Gündüz, Dinsel Şiddet, Samsun: Etüt Yayınları, (2002).
- Tarık Oğuzlu, “Arap Baharı ve Yansımaları”, Ortadoğu Analiz, (2011), c. 3,sayı: 36. Hüsamettin İnaç, “Arap Baharı Sürecinde Arap Kimliğinin
- Dönüşümü”, Ortadoğu Yıllığı, (2011), sayı: 7.
- Ted Gurr, Why Men Rebel, New York: Routledge, (2011).
- Tuncer Günay, Türkiye’de Terör ve Terörizm, Ankara: Berikan Yayınevi, (2001).
- Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları,
- (2005).
- Türkiye Barolar Birliği, Türkiye ve Terörizm, Ankara: Şen Matbaa, (2006).
- Walter Laqueur, Terrorism, Boston: Little, Brown, (1977), s. 125; Maxwell Taylor, The Terrorist. London: Brassey’s, (1988).
- William and Tom Bottomore, The Blackwell Dictionary of Twentieth-Century Social Thought, Oxford: Blackwell, (1993).
Öz
Şiddet ve terörün içinde bulunduğumuz yüzyılda kendisini belki de insanlık
tarihinde hiç olmadığı kadar yadsınamaz bir gerçeklik olarak dayatmakta
olduğu görülmektedir. Özellikle kimi radikal yapı ve terör örgütlerinin,
başta İslam olmak üzere çeşitli inançları kendi eylem alanlarını meşrulaştırma
ve genişletme stratejisi olarak araçsallaştırdıkları bilinmektedir. Bununla
birlikte radikalleşme olgusuna yönelik, sınırları belirlenmiş bazı
coğrafi bölgeler üzerinden geliştirilecek ve tekil sebeplere indirgenebilecek
açıklamalar yetersiz kalmaktadır. Zira terör ve radikalizm, bireysel sosyopsikolojik
faktörlerden politik, ideolojik, ekonomik, kültürel vs. birçok faktöre
uzanan unsurun eşzamanlı etkide bulunduğu bir durumu çok yönlü olarak
incelemeyi gerektirmektedir. Kuşkusuz böylesi bir inceleme, konunun
sosyoloji, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler gibi çeşitli sosyal bilimler
çerçevesinde disiplinler arası bir yaklaşımla ele alınmasını zorunlu kılmaktadır.
Bu bağlamda şiddet yanlısı radikalleşmenin modern tezahürlerinin
deneyimlendiği günümüzde, siyasal bir ideoloji şeklinde geliştirilen bir anlama
biçimi olarak İslam’ın çeşitli terör eylemleriyle birlikte kullanılması
ve bunun küresel düzlemde sosyal, ekonomik ve siyasal çıktılara mal olan
bir tehdit halini almış olduğu gerçeğinden hareketle bu çalışmada, söz konusu
realitenin üzerinde durduğu sosyolojik temelin çözümlenmesi, şiddet
ve teröre yönelik geliştirilen yaklaşımlar ve radikalleşme nedenleri çerçevesinde
ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ayhan Songar, “Psikolojik Açıdan Toplumda Şiddet”, İstanbul Üniversitesi
- Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
- Yayınları, (1982-1983), c. 48, sayı:1-4.
- Adnan Demircan, Çağdaş İslami Hareketler ve Şiddet Sorunu, İstanbul: Beyan
- Yayınları, (2015).
- Ahmet Emin Dağ, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, İstanbul: Anka
- Yayınevi, (2004).
- Antonio Cassese, Terrorism, Politics and Law: The Achille Lauro Affair, Cambridge:
- Polity Press, (1989).
- Emin Gürses , Etnik Terör, İstanbul: Profil Yayıncılık, (2007).
- Fatih Yamaç, Siber Terörizm”, Polis Dergisi, (2001).
- Fatih Yaman, Sivil Toplum Bağlamında Avrupa’da İslam ve Müslüman Kimliği:
- Almanya Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi
- Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, (2015).
- Giovanni Sartori , “Concept Misinformation to Comperative Politics”, American
- Political Science Review, 64 (1970).
- Grace Hallsell, Tanrıyı Kıyamete Zorlamak, (Çev.), M. Acar, H. Özmen, Ankara:
- Kim Yayınları, (2002).
- Haluk Yavuzer ,Çocuk Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi, (2005).
- Hasan Saim Vural, Avrupa’da Radikal Sağın Yükselişi, İstanbul: İletişim Yayınları,
- (2005).
- İbrahim Kalın, “Islam and Peace: A Survey of the Sources of Peace in the
- Islamic Tradition”, Islamic Studies, (2005), 44:3.
- İhsan Bal, “Terör Nedir? Neden Terörist Olunur?”, Terörizm, (Der.), İhsan
- Bal, Ankara: Usak Yayınları, (2006).
- Israel Shahak, Yahudi Tarihi Yahudi Dini, (Çev.), Ahmet Emin Dağ, İstanbul:
- Anka Yayınları, (2002).
- Javaid Rehman, Islamic State Practices, International Law and the Threat from
- Terrorism, Oxford: Hart Publishing, (2005).
- Javaid Rehman and Susan C. Breau, Religion, Human Rights and International
- Law, London: Martinus Nijheff Publishers, (2007).
- John L. Esposito, The Islamic Threat: Myth or Reality?, Oxford: Oxford University
- Press, (1992).
- John Richard Thackrah, Dictionary of Terrorism, London: Routledge, (2004).
- Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı, İnsan Hakları ve Terörle Mücadele,
- Ankara: Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı Yayınları, (2011).
- Klaus von Beyme, Right-Wing Extremism in Western Europe, London: Frank
- Cass, (1988).
- Lawrence Davidson, Islamic Fundamentalism, California: Praeger, (2013).
- M. Şükrü Alparslan, Krimonoloji ve Hukuk Açısından Tedhişçilik, İstanbul:
- Teknik Yayınlar, (1983).
- Mehmet Ali Büyükkara, “Günümüzde Selefilik ve İslami Hareketlere Olan
- Etkisi”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik, İstanbul: Ensar Yayınları,
- (2014).
- Mehmet Zeki İşcan , “Selefiliğin Temel Esasları ve Sosyo-Politik Arka Plan”,
- Tarihte ve Günümüzde Selefilik, İstanbul: Ensar Yayınları, (2014).
- Necati Alkan, Psikolojik Harekat, Terörizm ve Polis, Ankara: TEMÜH Dairesi
- Başkanlığı Yayınları, (2000).
- Oliver Roy, The Failure of Political Islam, (Çev.), Carol Volk, London: I.B.Tauris,
- (1994).
- Rene Girard, Violence and the Sacred, (Çev.), Patrick Gregory, Baltimore: The
- Johns Hopkins University Press, (1979).
- Rex A. Hudson, The Sociology and Psychology of Terrorism: Who Becomes a Terrorist
- and Why?, Washington: The Library of Congress, (1999).
- Rosalyn Higgins and Maurice Flory, Terrorism and International Law, London:
- Routledge, (1997).
- Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and the Remaking of World
- Order, London: Simon & Schuster, (1996).
- Şinasi Gündüz, Dinsel Şiddet, Samsun: Etüt Yayınları, (2002).
- Talip Küçükcan, “Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında
- Din, Toplumsal Değişme ve İslam Dünyası”, İslam Araştırmaları Dergisi,
- (2005), sayı:13.
- “Demokrasi, Din ve Küresel Şiddet Eylemleri”, İslam ve Şiddet, (Ed.), Mümtaz’er
- Türköne, İstanbul: Ufuk Kitap, (2007).Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations and the Remaking of World
- Order, London: Simon & Schuster, (1996).
- Şinasi Gündüz, Dinsel Şiddet, Samsun: Etüt Yayınları, (2002).
- Tarık Oğuzlu, “Arap Baharı ve Yansımaları”, Ortadoğu Analiz, (2011), c. 3,sayı: 36. Hüsamettin İnaç, “Arap Baharı Sürecinde Arap Kimliğinin
- Dönüşümü”, Ortadoğu Yıllığı, (2011), sayı: 7.
- Ted Gurr, Why Men Rebel, New York: Routledge, (2011).
- Tuncer Günay, Türkiye’de Terör ve Terörizm, Ankara: Berikan Yayınevi, (2001).
- Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları,
- (2005).
- Türkiye Barolar Birliği, Türkiye ve Terörizm, Ankara: Şen Matbaa, (2006).
- Walter Laqueur, Terrorism, Boston: Little, Brown, (1977), s. 125; Maxwell Taylor, The Terrorist. London: Brassey’s, (1988).
- William and Tom Bottomore, The Blackwell Dictionary of Twentieth-Century Social Thought, Oxford: Blackwell, (1993).
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Aralık 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ekim 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 13 Sayı: 2 |
