Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi

Öz

Türkiye’de daha çok Büyük Erdemler Risalesi adlı eseriyle tanınan Fransız ateist, filozof yazar André Comte-Sponville’in bu eseri birbirinden ayrı 3 bölüm ve iki ek kısımdan oluşmaktadır. İlk bölüm olan “Aşk”da aşkın “eros” ya da tutkulu aşk, “philia” ya da sevme sevinci ve “agape” ya da bir sonrakinin aşkı gibi aldığı farklı biçimlerle ilgileniyor. Yunanca isimleriyle eros, philea, agape şeklindeki bu üç aşkın farklı katmanlarını tanımlamaya çalışmıştır. Aslında bu kavramlar Büyük Erdemler Risalesi’nde oldukça geniş bir şekilde anlatılmıştır. Burada bunun bir tekrarını görüyoruz. Dolayısıyla Büyük Erdemler Risalesi’nde bu bölümler okunmuşsa bu kitabın ilk yüz sayfalık birinci bölümünü okumaya gerek yoktur. İkinci bölüm “Seks ve Ölüm”de cinselliğe odaklanan yazar, cinsellik hakkında bazı filozofların görüşlerini değerlendiriyor, ardından erotizmi ve onun pornografiyle olan ilişkisini ve aynı zamanda insan cinselliğinin bir özgüllüğü olarak bunun niteliğini tartışıyor. Son olarak üçüncü bölüm olan “Tutku ile Erdem Arasında” ahlak ve din açısından cinselliğin konumu hakkındaki konuları değerlendiriyor. Comte-Sponville’in genel yaklaşımı aşkı sevmekten çok, iyilik için sevmekle ilgili bir kavram olarak alınmasına yöneliktir. Bu, aşkın farklı kısımlarını içermektedir ki, bunları; diğerinden zevk almak, onunla birlikte sevinmek ve kendi mutluluğu için kendini bırakmak olarak ifade edebiliriz. Comte-Sponville, kendilerinden çok etkilendiği ve felsefesinin oluşturmada önemli yeri olan Epiküros, Spinoza, Montaigne’in bu konularla ilgili düşünce ve değerlendirmelerini bolca kullanır. Yer yer Platon’a, Aristoteles’e, V. Jankelevitch’e ve Freud’a göndermelerde bulunur. Kitabın son kısımlarında A. Schopenhauer, L. A. Feuerbach, F. Nietzsche ile B. Pascal ve S. Weil’in konu ile ilgili değerlendirmelerine yer verir.