İran Çalışmaları Dergisi

İran’ın 1979 devrimiyle birlikte sahip olduğu kimliksel perspektif onun dış politikasının yönü de yeniden tayin etmiş, zaman içerisinde dış politika adına bir takım esnekliklere sahip olunmuşsa da kimi hususlara olan yaklaşımın özenle korunduğu gözlenmiştir. Geleneksel yaklaşımların öngördüğü biçimde dış politikanın yalnızca fiziki güvenlik ve materyal çıkarlar odağında şekillendiği varsayımından hareket edildiği takdirde, bu kapsamda çeşitli maliyetleri göze almak pahasına da olsa sürdürülen ısrarlı politikaları açıklamak güçtür. İran dış politikasının işleyişinde ontolojik güvenliğin rolünün analiz edildiği bu çalışmada, İran’ın fiziksel güvenlik ve materyal çıkarı kadar ontolojik güvenliğe dair kaygılarının da onun dış politika eylemleri açısından belirleyici olup olmadığı hususunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Ontolojik Güvenlik Teorisi (OGT)’nden istifade edilen çalışmada, İran dış politikasında sıkı sıkıya sahiplenilen ve süreklilik arz eden kimi meselelerin ontolojik güvenlik arayışı ile ilişkilendirilebileceği varsayımından hareket edilmiştir. İran’ın Filistin meselesine yaklaşımı üzerinden bir değerlendirme yapılan çalışmada, hegemonya karşıtlığı, müstekbirler karşısında müstazafların önderliği, zulme karşı adalet arayıcılığı gibi öz-anlatılara sahip İran açısından, Filistin meselesine olan yaklaşımın bir ‘ontolojik güvenlik sağlayıcı rutin’e tekabül ettiği, dolayısıyla ontolojik güvenlik hususunun da İran dış politikasının tayininde belirleyici olduğu sonucuna varılmıştır. Bu doğrultuda, ontolojik güvenlik bağlamında değerlendirildiğinde İran’ın öz-imajını muhafaza etme ve öz-anlatılarını sürdürme gayesinin bu meseleye ilişkin güçlü bir direniş gayreti yarattığı ve buna ilişkin kaygıların eylemleri biçimlendiren bir ontolojik direnç meydana getirdiğini söylemek olanaklıdır.