Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Preservation of Divine Revelations With The Qur’ān As The Final Standard

Yıl 2022, Sayı: 46, 305 - 335, 20.03.2022
https://doi.org/10.37697/eskiyeni.957254

Öz

The word of muhaymin is mentioned in two places in the Qur’ān. In one place it is used as one of the names/attributes of Allah (swt); in the other, it is used as a characteristic of the Qur’ān. The concept of muhaymin, in the former case, means Allah's ability to preserve, observe and control everything and in the latter it means the characteristic of the Qur’ān that preserving the previous revelations. While Allah promised to protect the Qur’ān, He also protected all the previous devine books and manuscripts through it. The Qur’ān is therefore the preserver and guardian of the previous books and confirms the verses in them as the word of Allah. It reveals any distortions in these books and separates truth from falsehood. The Qur'an is a standard for which these manuscripts and books are the word of Allah, pointing out the distortions in them, and separating the truth from the falsehood. So if something is missing in the current Torah and Bible for example, but is found in the Quran, then it means it has been lost over time. Accordingly, the absoluteness of the message in the Torah and the Bible depends on their compatibility with the Qur’ān. The Qur’ān describes and elaborates the revelations in the previous devine books and manuscripts on issues such as creed, worship, morality, muamalat (legal, administrative, financial matters), on avoiding harm and etc. With these, the Qur’ān preserves the revelations of the previous prophets and separates the abrogation (naskh) from the non-abrogation. It therefore prevents these revelations from being exploited and thus preventing their misuse. The fact that previous revelations were forgotten and falsified due to lack of written record at the time of revelation enabled our Prophet (pbuh) to ensure to preserve and protect the Qur’ān. Allah protected the Qur’ān through Muhammad (saw) and his companions. The Qur’an has been preserved by precautionary measures such as writing and memorizing of the revealed verses of the Qur’ān and giving priority to their recitation with the method of presenting (‘arz) and listening (sima‘i), compile/collect (tedvin) and making clear (tebyin) and etc. The fact that the Qur’ān being muhaymin for the previous books means that it accepts what is in accordance with the Qur’ān as truth and distinguishes the contrary as false. Qur’ān is considered as the last of the divine books, the most comprehensive. Furthermore it gathers the favors (mahāsin) in the previous books and increases perfections (kamalāt), which they lack of Qur’ān has therefore been made witness, protection and reassurance to all of them. As the being muhaymin the Qur’ān is protected from being changed, it is a measure for the other books and bears witness to their accuracy and stability. The Qur’ān accepts the originality of the shari’a, determines the abrogated provisions and separates the eternal provisions of the shari'ah from the expired ones. Qur’ān is what distinguishes the fixed provi-sions revealed to the prophets since Adam (as) from the temporary provisions and it is the one that protects the provisions of the previous books from being altered (taghyir) and changed (tabdil). Qur’ān also contains the unification of eternal shari’ahs that remained from previous divine books. For these reasons determination of whether the provisions in the divine books have been falsified is determined by the Qur'an, not by the existing Torah and the Bible. Even though there have been many studies on the preservation of the Qur'an, no study has been found on the muhaymin of the Qur’an, which preserves the previous divine books. Accordinly, in our study, the muhaymin of the Qur'an is evaluated.

Kaynakça

  • Abdülbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu‘cemü’l-müfehres li elfâzi’l-Kur’âni’l-kerîm. İs-tanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1404/1984.
  • Adam, Bâkî. “Üzeyir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2012, 42/401-402.
  • Ahfeş, Ebü’l-Hasen. Me‘âni’l-Kur’ân li’l-Ahfeş. thk. Dr. Hüdâ Mahmûd Karrâ‘a. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü Hancî, 1411/1990.
  • Akdemir, Salih. “Müsteşriklerin Kur’ân-ı Kerim ve Hz. Muhammed’e Yaklaşımları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/31 (Nisan 2010), 179-210.
  • Âlûsî, Şehâbeddîn Mahmûd. Me‘âni’l-Kur’ân. thk. Ali Abdülbârî ‘Atiyye. 16 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
  • Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. 12 Cilt. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1988.
  • ‘Azamî, Mustafa. “Asr-ı Saadette Yazı ve Vahiy Kâtipleri”. çev. Dr. Durak Pusmaz. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslam, Editör: Vecdi Akyüz. 4 Cilt. İstanbul: Beyan Yayınları, 1994, 1/381-462.
  • Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyn. Sünenü kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2003.
  • Brinner, William. “Studies of İslamic and Judaic Traditions II”. Scholars Press Atlanta Georgia, 1989.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmâîl. Câmi‘ü’s-sahîh. thk. Muhammed Zehîr b. Nâsır. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1422/2001.
  • Çağıl, Necdet. Kitâb-ı Mukaddes’in Neyi Tahrif Edildi. İstanbul: Beyan Yayınları, ts.
  • Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali. Ahkâmü’l-Kur’ân. thk. Abdüsselâm Muhammed Ali Şâhin. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1994.
  • Demirci, Kürşat. Yahudilik ve Dini Çoğulculuk. İstanbul: y.y., 2000.
  • Draz, Abdullâh. Kur’ân’a Giriş. çev. Salih Akdemir. Ankara: OTTO Yayınları, 2012.
  • Ebû Zehre, Muhammed. Zehretü’t-tefâsîr. 10 Cilt. b.y: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, ts.
  • Ebüssuûd, Muhammed b. Mustafa el-‘Amâdî. İrşâdü’l-‘aklı’s-selîm ilâ mezâyâ’l-kitâbi’l-kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
  • Ebû ‘Ubeyde, Muammer b. el-Müsennâ. Mecâzü’l-Kur’ân. thk. Muhammed Fuâd Sezgîn. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hâncî, 1381/1962.
  • Elik, Hasan. Kur’ân’ın Korunmuşluğu Üzerine. İstanbul: İFAV Yayınları, 2008.
  • Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Azim Yayıncılık, ts.
  • Esed, Muhammed. Kur’ân Mesajı (Meal-Tefsir). çev. Câhit Koytak-Ahmet Ertürk. 3 Cilt. İstanbul: İşaret Yayınları, 1999.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kûb. el-Kâmûsü’l-muhît. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1407/1987.
  • Gaon, Sa’adya. Tevrat (Tora) Tefsiri “Tefsîru’t-Tevrât bi’l-‘Arabiyye”. haz. Nuh Arslantaş. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2018.
  • Hatîb, Abdülkerîm Yûnus. Tefsîru’l-Kur’ânî li’l-Kur’ân. 16 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, ts.
  • Hâzin, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed. Lübâbü’t-te’vîl fî me‘âni’t-tenzîl. tsh. Mu-hammed Ali Şahin. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
  • Hererî, Muhammedü’l-Emîn. Tefsîru hadâiku’r-ravhi ve’reyhân fî ravâhî ‘ulûmi’l-Kur’ân. 33 Cilt. Beyrut: Dâru Tavki’n-Necât, 1421/2001.
  • İbn Abbâs, Abdullâh. Tenvîru’l-mikbâs min tefsîri İbn Abbâs. thk. Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kûb Fîrûzâbâdî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
  • İbn ‘Âdil, Ebû Hafs Sırâcüddîn. el-Lübâb fî ‘ulûmi’l-kitâb, thk. ‘Adil Ahmed Abdülmevcûd, Ali Muhammed Muavvız. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1998.
  • İbn ‘Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tûnus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1404/1984.
  • İbn ‘Atiyye, Ebû Muhammed el-Endülüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1422/2002.
  • İbn Ebî Hâtim, Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘azîm. thk. Es‘ad Muhammed et-Tayyib. 13 Cilt. Suudi Arabistan: Mektebetü Nezzâr Mustafa el-Bâz, 1419/1999.
  • İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyn Ahmed. Mücmelü’l-luga. 2 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1406/1986.
  • İbn Hacer el-‘Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn. el-Fethu’l-bârî şerhu sahîhi’l-buhârî. Neşr. Muhibüddin el-Hatîb. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1379/1959.
  • İbn Hanbel, Ahmed. el-Müsned. thk. Şuayb Arnavût-‘Âdil Mürşid vd. 45 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
  • İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘azîm. thk. Sâmî b. Muhammed Sellâme. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Taybe, 1420/1999.
  • İbn Manzûr, Cemâlüddîn. Lisânü’l-‘arap. 15 Cilt. Kahire: Dâru Sâdır, 1410/1990.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Abdurrezzâk el-Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1422/2002.
  • İmam Mâlik, Enes b. Mâlik. Muvattâ, thk. Muhammed Mustafa el-‘Azamî. 8 Cilt. b.y.: Müessesetü Zâyid b. Sultân, 1425/2004.
  • İsfahânî, Râgıb. Tefsîru Râğıb. thk. Hind binti Muhammed b. Zâhid Serdâr. 5 Cilt. b.y.: Câmi‘atü Ümmi’l-Kurâ Külliyyetü’d-Da‘veti ve Usûlü’d-Dîn, 1422/2001.
  • Kaya, Mesut. “Metnin mi Yorumun mu Tahrîfi?- Buhârî’nin Tahrif Meselesine Yaklaşım Üzerine”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/17 (2017/2), 35-50.
  • Kefevî, Ebü’l-Bekâ. el-Külliyyât. thk. ‘Adnan Dervîş, Muhammed el-Mısrî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, ts.
  • Kesler, Muhammed Fatih. “Kur’ân-ı Kerim’i Önceki Vahiylerden Ayırt Eden Bazı Özellikler”, Diyanet İlmi Dergi 43/2 (Nisan-Mayıs-Haziran 2007), 23-54.
  • Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Burdûnî, İbrâhîm ‘Atfiş. 20 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısrıyye, 1384/1964.
  • Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed. Te’vîlâtü ehli’s-sünne. thk. Mecdî Basellûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1426/2005.
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed. en-Nüket ve’l-‘uyûn. thk. es-Seyyid İbn Maksûd b. Abdurrahîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
  • Mekkî b. Ebî Tâlib, Ebû Muhammed. el-Hidâye ilâ bulûgi’n-nihâye. thk. Câmi‘atü Şârika Mecmû‘atü Resâili Câmi‘iyyeti bi Külliyyeti’d-Dirâsâti’l-‘Ulyâ ve’l-Bahsi’l-‘İlmiyyi. 13 Cilt. b.y.: Câmi‘atü’ş-Şârika Külliyyetü’ş-Şerî‘ati ve’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, 1429/2008.
  • Mevdûdî, Ebü’l-A’lâ. Tefhîmü’l-Kur’ân. çev. Dr. Ahmed Asrar. 7 Cilt. İstanbul: Bengisu Yayınları, 1997.
  • Mukâtil b. Süleymân. Tefsîru Mukâtil. thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, 1423/2002.
  • Mücâhid, Ebü’l-Haccâc Mücâhid b. Câbir. Tefsîru Mücâhid. thk. Dr. Muhammed Abdüsselam Ebü’n-Neyl. Mısır: Dâru’l-Fikri’l-İslâmi’l-Hadîse, 1410/1989.
  • Müsâid b. Süleyman et-Tayyâr. “Tevrât’ta İsrâiliyyata Farklı Bir Yaklaşım”. çev. Mesut Kaya, Marife 1(2013), 199-213.
  • Müslim, Müslim b. Haccâc. Câmi‘u’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
  • Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfizüddîn. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yûsuf Ali Bedîvî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1419/1998.
  • Özler, Mevlüt. “Kelam Tarihi”. Kelam (El Kitabı). Editör: Şaban Ali Düzgün. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012, 21-40.
  • Rahmetullah Hindî. Izhâru’l-hak. thk. Dr. Muhammed Abdülkâdir. 4 Cilt. Halîl Melkâvî. Kâhire: Dâru’l-Harameyn, 1414/1994.
  • Râzî, Fahruddîn. Mefâtihu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1420/1999.
  • Reşîd Rızâ, Muhammed. Tefsîru’l-menâr. 12 Cilt. b.y.: el-Hey’etü’l-Mısrıyyetü’l-Âmme li’l Kitâb, 1411/1990.
  • Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-tefâsîr. Kâhire: Dâru’s-Sâbûnî, 1417/1997.
  • Sarı, Mevlüt. el-Mevârid. İstanbul: Bahar Yayınevi, t.s.
  • Şa‘râvî, Muhammed Mütevellâ. Havâtır. 20 Cilt. b.y.: Metâbi‘ü Ahbâri’l-Yevm, 1417/1997.
  • Şâyî, Abdurrrahman. el-Fürukü’l-lugaviyye fi tefsîri’l-Kur’âni’l-kerîm. Riyad: y.y., 1413/1993.
  • Şehâte, Abdullah Mahmûd. Tefsîru’l-Kur’âni’l-kerîm. 15 Cilt. Kâhire: Dâru Garîb, 1388/1969.
  • Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed. Fethu’l-kadîr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1414/1994.
  • Taberânî, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-dünya. Mu‘cemü’l-kebîr. thk. Hamdî b. Abdülmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kâhire: Mektebetü İbn Teymiyye, ts.
  • Taberî, Muhammed b. Cerîr. el-Câmi‘u’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1420/2000.
  • Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed. Sünen. thk. Beşşâr Avâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1418/1998.
  • Ünal, Mehmet. “Kur’ân’ın Metinleşme Tarihi”. Tefsir (El Kitabı). Editör: Mehmet Akif Koç. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012, 15-58.
  • Yüksel, Ali Osman. İbn Cezerî ve Tayyibetü’n-Neşr. İstanbul: İFAV Yayınları, 1996.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf ‘an hakâiki ğavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1407/1987.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. Esâsü’l-belâga. thk. Dr. Şevkî Me‘arrî. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1418/1998.

Kur’ân’ın Müheyminliğinde İlâhî Vahiylerin Korunmuşluğu Üzerine

Yıl 2022, Sayı: 46, 305 - 335, 20.03.2022
https://doi.org/10.37697/eskiyeni.957254

Öz

Kur’ân’da biri Allah’ın ismi, diğeri Kur’ân-ı Kerîm’in vasfı olmak üzere iki yerde müheymin kelimesi zikredilmiştir. Allah’ın koruyan, gözeten, yöneten olduğunu ifade eden müheymin kavramı, Kur’ân’ın önceki vahiyleri koruma vasfına işaret etmektedir. Allah (c.c.), Kur’ân’ı korumakla semâvî kitapları ve sahifeleri de dolaylı muhafaza altına almıştır. Buna göre Kur’ân, önceki kitapları muhafaza eden, gözeten, onlardaki âyetleri doğrulayandır. Kur’ân, bu sahifelerin ve kitapların Allah’ın kelamı olduğunu ilan eden, onlarda var olan tahrîflere işaret eden, o kitaplardaki hakikat olanlar ile hakikat olmayanları birbirinden ayıran bir ölçüdür. Kur’ân’ın Tevrât’ta, İncîl’de var olduğunu söylediği hususlar, günümüzdeki nüshalarda yoksa bunlar zaman içerisinde kaybolmuş demektir. Tevrât ve İncîl ile hükmün mutlak olması Kur’ân’la mukayyed olmasına bağlıdır. Kur’ân önceki kitaplarda ve sahifelerde mevcut olan itikat, ibadet, ahlak, muâmelât (yasal, idârî ve mâlî), mezâcir (zararı defetme) vb. konulara dair vahiylerden bahsetmiştir. Bununla önceki peygamberlere inen vahiyleri koruma altına almış; neshedilen, neshedilmeyen hükümleri birbirinden ayırmıştır. Bu vahiylerin yanlış intikalini önleyerek istismar edilmesini engellemiştir. Önceki vahiylerin inzal esnasında yazılıp kaydedilmemesi neticesinde unutulup tahrif edilmesi, peygamberimizin Kur’ân’ın muhafazasına yönelik tedbir almasını sağlamıştır. Allah Hz. Muhammed ve onun ashabının eliyle Kur’ân’ı muhafaza etmiştir. İnen ayetlerin yazıya geçirilmesi, ezberlenmesi, kırâatın öncelenmesi, arz ve sema metoduyla denetlenmesi, tebliğ ve tebyin edilmesi vd. önlemlerle Kur’ân korunmuştur. Kur’ân’ın önceki kitaplara müheymin oluşu, onların Kur’ân’a muvâfık olanını hak; muhâlif olanını bâtıl olarak ayırdığı anlamına gelmektedir. Kur’ân, ilâhî kitapların sonuncusu, en kapsamlısı olarak telakki edilmiştir. Önceki kitaplarda mevcut iyilikleri (mehâsin) cemeden, diğerlerinde olmayan kemâlâtı (mükemmellikleri) artıran kitap olmasından dolayı hepsine tanık, koruyucu ve güven verici kılınmıştır. Kur’ân’ın müheymin oluşu, tebdîl (değiştirilmiş) olmaktan korunmuş; diğer kitaplar üzerinde denetleyici, o kitapların doğruluğuna ve sabitliğine tanıklık edici olmasıdır. Kur’ân, şeriatlerin asıllarını kabul eder, mensûh hükümleri tayin eder, şeriat kılınan ebedî, bâkî hükümleri, şeriat kılınma vakti sona ermiş hükümlerden ayırt edendir. Hz. Âdem’den beri peygamberlere vahyedilen sabit hükümleri, muvakkat hükümlerden ayırt edendir. Önceki kitaplardaki hükümleri tebdîl ve tağyîrden (değiştirme) koruyandır. Kur’ân, ilâhî kitaplardan bâkî olan şeriatleri birleştirmeyi ihtivâ eder. Kur’ân’ın önceki ilâhî vahiyleri sağlama vazifesi vardır. Semâvî kitaplardaki hükümlerin tahrif edilip edilmediğinin tespiti mevcut Tevrat ve İncil ile değil Kur’ân’la belirlenir. Bu bağlamda Kur’ân’ın korunmasına ilişkin birçok araştırma yapılmasına rağmen Kur’ân’dan önceki ilâhî vahiylerin korunmasını ihtiva eden Kur’ân’ın müheyminliği konusunda herhangi bir çalışmaya ulaşılamamıştır. Bu nedenle çalışmamızda Kur’ân’ın müheyminliği konusu ele alınmıştır.

Kaynakça

  • Abdülbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu‘cemü’l-müfehres li elfâzi’l-Kur’âni’l-kerîm. İs-tanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1404/1984.
  • Adam, Bâkî. “Üzeyir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2012, 42/401-402.
  • Ahfeş, Ebü’l-Hasen. Me‘âni’l-Kur’ân li’l-Ahfeş. thk. Dr. Hüdâ Mahmûd Karrâ‘a. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü Hancî, 1411/1990.
  • Akdemir, Salih. “Müsteşriklerin Kur’ân-ı Kerim ve Hz. Muhammed’e Yaklaşımları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/31 (Nisan 2010), 179-210.
  • Âlûsî, Şehâbeddîn Mahmûd. Me‘âni’l-Kur’ân. thk. Ali Abdülbârî ‘Atiyye. 16 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
  • Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. 12 Cilt. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1988.
  • ‘Azamî, Mustafa. “Asr-ı Saadette Yazı ve Vahiy Kâtipleri”. çev. Dr. Durak Pusmaz. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslam, Editör: Vecdi Akyüz. 4 Cilt. İstanbul: Beyan Yayınları, 1994, 1/381-462.
  • Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyn. Sünenü kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2003.
  • Brinner, William. “Studies of İslamic and Judaic Traditions II”. Scholars Press Atlanta Georgia, 1989.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmâîl. Câmi‘ü’s-sahîh. thk. Muhammed Zehîr b. Nâsır. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1422/2001.
  • Çağıl, Necdet. Kitâb-ı Mukaddes’in Neyi Tahrif Edildi. İstanbul: Beyan Yayınları, ts.
  • Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali. Ahkâmü’l-Kur’ân. thk. Abdüsselâm Muhammed Ali Şâhin. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1994.
  • Demirci, Kürşat. Yahudilik ve Dini Çoğulculuk. İstanbul: y.y., 2000.
  • Draz, Abdullâh. Kur’ân’a Giriş. çev. Salih Akdemir. Ankara: OTTO Yayınları, 2012.
  • Ebû Zehre, Muhammed. Zehretü’t-tefâsîr. 10 Cilt. b.y: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, ts.
  • Ebüssuûd, Muhammed b. Mustafa el-‘Amâdî. İrşâdü’l-‘aklı’s-selîm ilâ mezâyâ’l-kitâbi’l-kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
  • Ebû ‘Ubeyde, Muammer b. el-Müsennâ. Mecâzü’l-Kur’ân. thk. Muhammed Fuâd Sezgîn. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hâncî, 1381/1962.
  • Elik, Hasan. Kur’ân’ın Korunmuşluğu Üzerine. İstanbul: İFAV Yayınları, 2008.
  • Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Azim Yayıncılık, ts.
  • Esed, Muhammed. Kur’ân Mesajı (Meal-Tefsir). çev. Câhit Koytak-Ahmet Ertürk. 3 Cilt. İstanbul: İşaret Yayınları, 1999.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kûb. el-Kâmûsü’l-muhît. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1407/1987.
  • Gaon, Sa’adya. Tevrat (Tora) Tefsiri “Tefsîru’t-Tevrât bi’l-‘Arabiyye”. haz. Nuh Arslantaş. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2018.
  • Hatîb, Abdülkerîm Yûnus. Tefsîru’l-Kur’ânî li’l-Kur’ân. 16 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, ts.
  • Hâzin, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed. Lübâbü’t-te’vîl fî me‘âni’t-tenzîl. tsh. Mu-hammed Ali Şahin. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
  • Hererî, Muhammedü’l-Emîn. Tefsîru hadâiku’r-ravhi ve’reyhân fî ravâhî ‘ulûmi’l-Kur’ân. 33 Cilt. Beyrut: Dâru Tavki’n-Necât, 1421/2001.
  • İbn Abbâs, Abdullâh. Tenvîru’l-mikbâs min tefsîri İbn Abbâs. thk. Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kûb Fîrûzâbâdî. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
  • İbn ‘Âdil, Ebû Hafs Sırâcüddîn. el-Lübâb fî ‘ulûmi’l-kitâb, thk. ‘Adil Ahmed Abdülmevcûd, Ali Muhammed Muavvız. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1419/1998.
  • İbn ‘Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tûnus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1404/1984.
  • İbn ‘Atiyye, Ebû Muhammed el-Endülüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz. thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1422/2002.
  • İbn Ebî Hâtim, Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘azîm. thk. Es‘ad Muhammed et-Tayyib. 13 Cilt. Suudi Arabistan: Mektebetü Nezzâr Mustafa el-Bâz, 1419/1999.
  • İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyn Ahmed. Mücmelü’l-luga. 2 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1406/1986.
  • İbn Hacer el-‘Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn. el-Fethu’l-bârî şerhu sahîhi’l-buhârî. Neşr. Muhibüddin el-Hatîb. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1379/1959.
  • İbn Hanbel, Ahmed. el-Müsned. thk. Şuayb Arnavût-‘Âdil Mürşid vd. 45 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
  • İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘azîm. thk. Sâmî b. Muhammed Sellâme. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Taybe, 1420/1999.
  • İbn Manzûr, Cemâlüddîn. Lisânü’l-‘arap. 15 Cilt. Kahire: Dâru Sâdır, 1410/1990.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Abdurrezzâk el-Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1422/2002.
  • İmam Mâlik, Enes b. Mâlik. Muvattâ, thk. Muhammed Mustafa el-‘Azamî. 8 Cilt. b.y.: Müessesetü Zâyid b. Sultân, 1425/2004.
  • İsfahânî, Râgıb. Tefsîru Râğıb. thk. Hind binti Muhammed b. Zâhid Serdâr. 5 Cilt. b.y.: Câmi‘atü Ümmi’l-Kurâ Külliyyetü’d-Da‘veti ve Usûlü’d-Dîn, 1422/2001.
  • Kaya, Mesut. “Metnin mi Yorumun mu Tahrîfi?- Buhârî’nin Tahrif Meselesine Yaklaşım Üzerine”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/17 (2017/2), 35-50.
  • Kefevî, Ebü’l-Bekâ. el-Külliyyât. thk. ‘Adnan Dervîş, Muhammed el-Mısrî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, ts.
  • Kesler, Muhammed Fatih. “Kur’ân-ı Kerim’i Önceki Vahiylerden Ayırt Eden Bazı Özellikler”, Diyanet İlmi Dergi 43/2 (Nisan-Mayıs-Haziran 2007), 23-54.
  • Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Burdûnî, İbrâhîm ‘Atfiş. 20 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısrıyye, 1384/1964.
  • Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed. Te’vîlâtü ehli’s-sünne. thk. Mecdî Basellûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1426/2005.
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed. en-Nüket ve’l-‘uyûn. thk. es-Seyyid İbn Maksûd b. Abdurrahîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
  • Mekkî b. Ebî Tâlib, Ebû Muhammed. el-Hidâye ilâ bulûgi’n-nihâye. thk. Câmi‘atü Şârika Mecmû‘atü Resâili Câmi‘iyyeti bi Külliyyeti’d-Dirâsâti’l-‘Ulyâ ve’l-Bahsi’l-‘İlmiyyi. 13 Cilt. b.y.: Câmi‘atü’ş-Şârika Külliyyetü’ş-Şerî‘ati ve’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, 1429/2008.
  • Mevdûdî, Ebü’l-A’lâ. Tefhîmü’l-Kur’ân. çev. Dr. Ahmed Asrar. 7 Cilt. İstanbul: Bengisu Yayınları, 1997.
  • Mukâtil b. Süleymân. Tefsîru Mukâtil. thk. Abdullâh Mahmûd Şehâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, 1423/2002.
  • Mücâhid, Ebü’l-Haccâc Mücâhid b. Câbir. Tefsîru Mücâhid. thk. Dr. Muhammed Abdüsselam Ebü’n-Neyl. Mısır: Dâru’l-Fikri’l-İslâmi’l-Hadîse, 1410/1989.
  • Müsâid b. Süleyman et-Tayyâr. “Tevrât’ta İsrâiliyyata Farklı Bir Yaklaşım”. çev. Mesut Kaya, Marife 1(2013), 199-213.
  • Müslim, Müslim b. Haccâc. Câmi‘u’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, ts.
  • Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfizüddîn. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yûsuf Ali Bedîvî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1419/1998.
  • Özler, Mevlüt. “Kelam Tarihi”. Kelam (El Kitabı). Editör: Şaban Ali Düzgün. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012, 21-40.
  • Rahmetullah Hindî. Izhâru’l-hak. thk. Dr. Muhammed Abdülkâdir. 4 Cilt. Halîl Melkâvî. Kâhire: Dâru’l-Harameyn, 1414/1994.
  • Râzî, Fahruddîn. Mefâtihu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1420/1999.
  • Reşîd Rızâ, Muhammed. Tefsîru’l-menâr. 12 Cilt. b.y.: el-Hey’etü’l-Mısrıyyetü’l-Âmme li’l Kitâb, 1411/1990.
  • Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-tefâsîr. Kâhire: Dâru’s-Sâbûnî, 1417/1997.
  • Sarı, Mevlüt. el-Mevârid. İstanbul: Bahar Yayınevi, t.s.
  • Şa‘râvî, Muhammed Mütevellâ. Havâtır. 20 Cilt. b.y.: Metâbi‘ü Ahbâri’l-Yevm, 1417/1997.
  • Şâyî, Abdurrrahman. el-Fürukü’l-lugaviyye fi tefsîri’l-Kur’âni’l-kerîm. Riyad: y.y., 1413/1993.
  • Şehâte, Abdullah Mahmûd. Tefsîru’l-Kur’âni’l-kerîm. 15 Cilt. Kâhire: Dâru Garîb, 1388/1969.
  • Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed. Fethu’l-kadîr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1414/1994.
  • Taberânî, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-dünya. Mu‘cemü’l-kebîr. thk. Hamdî b. Abdülmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kâhire: Mektebetü İbn Teymiyye, ts.
  • Taberî, Muhammed b. Cerîr. el-Câmi‘u’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1420/2000.
  • Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed. Sünen. thk. Beşşâr Avâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1418/1998.
  • Ünal, Mehmet. “Kur’ân’ın Metinleşme Tarihi”. Tefsir (El Kitabı). Editör: Mehmet Akif Koç. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012, 15-58.
  • Yüksel, Ali Osman. İbn Cezerî ve Tayyibetü’n-Neşr. İstanbul: İFAV Yayınları, 1996.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf ‘an hakâiki ğavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1407/1987.
  • Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. Esâsü’l-belâga. thk. Dr. Şevkî Me‘arrî. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1418/1998.
Toplam 68 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Aslan Çıtır 0000-0002-5345-8512

Yayımlanma Tarihi 20 Mart 2022
Gönderilme Tarihi 24 Haziran 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Sayı: 46

Kaynak Göster

ISNAD Çıtır, Aslan. “Kur’ân’ın Müheyminliğinde İlâhî Vahiylerin Korunmuşluğu Üzerine”. Eskiyeni 46 (Mart 2022), 305-335. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.957254.
Eskiyeni  Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır. | Sherpa Romeo