Akademik İncelemeler Dergisi

Öz

Bu çalışmada, 1868-1924 yılları arasında yaşayan ve Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında önemli devlet hizmetlerinde bulunan “Mektubîzade M. Reşit (RONABAR) Paşa”nın hayatı incelenmektedir. 1900’lü yılların başında devlet hizmetine giren M. Reşit Paşa eğitimci, idareci, siyasetçi kimliği ile çeşitli vilâyetlerde farklı görevlerde bulunmuştur. Onu meşhur eden ilk olay ise; II. Meşrutiyet’in ilanında Siroz Sancağı’ndan Padişah’a gönderdiği ültimatom telgrafı olmuştur. Balkanlar, Ed,rne, Kastamonu, Ankara, Akdeniz Adaları ve Sivas gibi önemli merkezlerde valilik ve mutasarrıflık yapan M. Reşit Paşa, özellikle Sivas Valiliği sırasında Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu hareketini başlatması ve Sivas Kongresi’nin toplanması gibi önemli olaylara müdahil olmuştur. Kendisinin tanınmasındaki asıl olay, bu kritik dönemde Türk Millî Mücadelesi’ne sağlamış olduğu katkılardır. Osmanlı Meclis-i Mebusanı ve 1. TBMM’de milletvekilliği yapmış olan M. Reşit Paşa, 31 yıl 9 gün süren görev hayatında faydalı çalışmaları ve başarılı idareciliği ile Türk Millî Kurtuluş Mücadelesi’ndeki onurlu yerini almıştır. II. Meşrutiyet’in İlanı, Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya geçişi, Erzurum ve Sivas Kongreleri, Heyet-i Temsiliye çalışmaları ve TBMM’nin açılışı onun dönemine ait ve etrafında gelişen olaylardır.